Tống Biệt
Tống biệt là một bài "Từ" nổi tiếng của Cụ Tản Đà Nguyễn Khắc Hiếu. Ông được xem như một trong những người mở đường cho Thơ mới sớm nhất.(Hình phải:Tản Đà Nguyễn Khắc Hiếu)Tống biệt là bài Từ viết theo điệu Hoa phong lạc, rút từ vở chèo Thiên Thai do Ông sáng tác năm 1922. Nội dung vở diễn tích hai chàng thư sinh là Lưu Thần & Nguyễn Triệu đời nhà Hán bên Tàu, nhân Tết Đoan Ngọ ( nhằm ngày 5 tháng 5 Âm lịch), vào núi Thiên Thai (nay là tỉnh Triết Giang) hái thuốc, rồi bị lạc lối về. Hai chàng bất ngờ gặp được tiên nữ, rồi kết làm vợ chồng, sống hạnh phúc được nửa năm, thì cả hai nhớ nhà, muốn về thăm. Các Nàng ngăn cản không được 2 Chàng, vì biết ra đi là lạc lối về. Lưu, Nguyễn về làng thấy quang cảnh khác xưa, hỏi ra thì mới biết đã xa nhà đến 7 đời. Buồn bã, 2 Chàng trở lại Thiên Thai, thì đã không còn thấyTiên cảnh đâu nữa...Kể từ đấy, họ đi vào Núi rồi mất biệt...
Ở Việt Nam ta thì có chuyện Từ Thức:Từ Thức người Tống Sơn, nay là Hà Trung (Thanh Hóa), làm tri huyện Tiên Du (Bắc Ninh), nhân đi chơi Hội đã cởi áo gấm giúp một cô gái xinh đẹp gặp tình huống éo le. Thời gian sau chàng từ quan, tìm thú vui nhàn tản. Một lần ra cửa biển Thần Phù (Ninh Bình), Từ Thức đi qua núi và thấy một chiếc động, được Động chủ gả cho Giáng Hương, chính là người chàng đã cứu thuở nào. Sống với nhau được một năm, dù rất hạnh phúc, Từ Thức chợt nhớ nhà, xin được về thăm. Cảm thông nỗi niềm của chồng, Giáng Hương sắm xe và gài sẵn phong thư kín nói lời Ly biệt. Khi đến quê, tất cả đều đổi thay, Từ Thức hỏi một cụ già râu tóc bạc phơ thì mới biết đó là cháu nội của mình. Chàng đã đi quá lâu. Từ Thức muốn trở lại cõi tiên với vợ, nhưng chẳng còn dịp may … trước cửa động Từ Thức, bây giờ dây leo chằng chịt đan kín.
Ở bài Tống Biệt, tác giả chỉ nói đến cảnh Chia biệt đầy Lưu luyến của Lưu-Nguyễn với 2 nàng Tiên, hay là Từ Thức với Giáng Hương (?) để qua đó thầm gửi gắm "Niềm thương tiếc của mình đối với cái đẹp không bao giờ có thể tìm lại được, nếu không biết giữ gìn, để qua đi mai một".
Tống biệt
Lá đào rơi rắc lối thiên thai,
Suối tiễn oanh đưa luống ngậm ngùi!
Nửa năm tiên cảnh,
Một bước trần ai,
Ước cũ duyên thừa có thế thôi!
Đá mòn, rêu nhạt,
Nước chảy, huê trôi,
Cái hạc bay lên vút tận trời!
Trời đất từ đây xa cách mãi.
Cửa động,
Đầu non,
Đường lối cũ,
Ngàn năm thơ thẩn bóng trăng chơi.
(1922)
Leaving Paradise
Peach petals were sprinkled along the Paradise path
As clear creeks and golden orioles all came to bid farewell!
Half a year of blissful life in Paradise,
One step of miserable existence on Earth,
Olden vow and little love were just that and no more!
Stones are cut, mosses turn brown,
Water runs deep, flowers float around,
And cranes fly high,
Disappearing into the blueish sky!
Now Heaven and Earth are again forever separated,
The grotto gate,
The mountain top,
The beaten path,
Reminiscences of a thousand years of
A moon-washed celestial stroll.
Bản Dịch:
(Tiến sĩ Vũ Đình Đỉnh, USA)
Nguồn internet
