COLOR

Agra Gra

Bài Thơ này được viết bởi bởi 1 em bé châu Phi, được tuyên dương bởi Liên Hiệp Quốc là bài Thơ hay nhất năm 2005.

*

*

MÀU SẮC

Khi tôi mới sinh ra, tôi đen

Khi lớn lên, tôi cũng đen

Khi ra ngoài nắng, tôi đen

Khi sợ hãi, tôi đen

Khi đau ốm, tôi vẫn đen

Khi tôi chết tôi cũng còn đen.

Còn Bạn, các cậu bé da trắng,

Khi Ban mới sinh thì đỏ hỏn

Khi lớn lên, lại trắng bạch

Khi ra ngoài nắng, lại đỏ au

Khi lạnh, tái nhợt

Khi sợ, vàng úa

Khi đau, xanh xao

Khi chết, xám xịt.

Vậy mà Bạn gọi tôi, da màu.

Về bài thơ The Hill We Climb, Amanda Gorman 

đọc trong Lễ nhậm chức Tổng thống của Joe Biden, ngày 20 tháng Giêng. 

 

Theo thông lệ, lễ nhậm chức Tổng thống 4 năm một lần, thỉnh thoảng đều có mục đọc Thơ. Năm nay, đặc biệt dành cho nhà thơ trẻ Amanda Gorman 22 tuổi, chưa có bằng lái xe, hiện sống tại Los Angeles, California, đọc  bài  thơ The Hill We Climb, và đã gây nhiều ngạc nhiên, thích thú, phấn kích đối với người Mỹ và cộng đồng thế giới. 

Amanda Gorman vừa tốt nghiệp 4 năm Đại học Harvard, được bà mẹ, 1 cô giáo đơn thân là Joan Wicks, khuyến khích Cô viết từ khi còn nhỏ và năm 2017 đã nhận được giải thưởng cũng như được phong là nhà thơ trẻ nhất của quốc gia. 

Amanda Gorman có tập The One for Whom Food Is Not Enough,viết khi còn nhỏ(2015). Hiện có 2 tập thơ đang bán rất chạy nhất trên Amazon là The Hill We Climb và Change Sings:A Children Anthem(thơ thiếu nhi).

 Bước lên sân khấu trước Điện Capitol của nước Mỹ vào buổi sáng ngày 20 tháng Giêng lạnh giá tại lễ nhậm chức của tân Tổng thống Joe Biden và Phó tổng thống Kamala Harris, nhà thơ trẻ Hoa Kỳ Amanda Gorman với trang phục của Prada - chiếc băng đô sa tanh màu đỏ và chiếc áo khoác hai dây màu vàng đã nhanh chóng khiến Cô ấy trở thành một biểu tượng nghệ thuật - cô gái 22 tuổi , da đen mảnh mai, được công chúng Hoa Kỳ sau đó gọi là 'đa dạng và xinh đẹp' ẩn núp trong bài thơ The Hill We Climb đầy cảm hứng cô viết, mà chúng ta không thể không đọc lại sau đó.

Nguyên ủy bài Thơ bắt đầu khi Tiến sĩ Jill Biden, hiền thê của Joe Biden, yêu cầu Amanda Gorman gửi một bài thơ để đọc tại lễ nhậm chức vào tháng 12 năm 2020, đóng góp vào chủ đề chung của lễ nhậm chức là "Nước Mỹ đoàn kết". Ngày 30 tháng 12 năm 2020, Cô được thông báo đã được chọn lựa.

 Gorman viết từ từ trong mùa đại dịch Covid-19, từ ngày 1.1.2021 cho đến 5 ngày sau, khi chứng kiến cuộc bạo loạn xảy ra tại điện Capitol chiều ngày 06.1 với những xúc động mãnh liệt trào dâng, và viết xong bài Thơ ngay trong đêm đó. Gorman sử dụng một lượng lớn các ám chỉ, ẩn dụ(metaphors)và ngôn cách trấn an(reassuring aphorisms), cùng lấy 1 số ý tưởng trong nhạc kịch "History Has Its Eyes on You"  của Hamilton Lin-Manuel Miranda, diễn ở Broadway năm 2015 và được Hamilton tán thưởng.

Bài thơ dài gồm 723 chữ,17 khổ  được viết theo thể thơ tự do(free verse poetry) nhưng điều đó không có nghĩa là nó hoàn toàn không có vần điệu(rhyme) hay nhịp điệu(rhythm). Trên thực tế, bài thơ này được xác định bằng cách xử dụng nhiều vần điệu bởi nội dung và bối cảnh lịch sử của nó.Ví dụ: “shade” và “wade” ở khổ 1 cũng như “beast” và “peace” ở  khổ 1 câu cuối và đầu khổ 2, "we, see, be" ở khổ 17 cuối,  Ngoài ra còn có  bán vận như “trust” và “us” ở khổ thứ 10, cùng các chi tiết về điệp thanh(alliteration)phép đảo ngữ(anaphora)gối câu(enjambment)và ám chỉ(allusion)...Thêm nữa là tính đa nhịp (polyrhythmics) mạnh mẽ của bài Thơ cấu thành nó là một bài thơ có âm hưởng nhạc Rap(Rap poem). Cô còn xử dụng cả body language để diễn tả, điều đó có thể nghe nghe Cô đọc ở đây, rõ ràng và đĩnh đạc.

Amanda Gorman giải thích với báo New York Times rằng, tôi đã viết bài thơ, có tựa đề "The Hill We Climb", vào đêm ngay sau khi những kẻ bạo loạn  tràn vào điện Capitol “Trong bài thơ của tôi, tôi sẽ không phủ nhận những gì chúng ta đã thấy trong vài tuần qua và tôi dám khẳng định là vài năm qua. Nhưng điều tôi thực sự khao khát làm trong bài thơ là có thể dùng chữ của mình để hình dung một cách mà đất nước chúng ta vẫn có thể xích lại gần nhau và vẫn có thể hàn gắn, tôi nghĩ rằng nước Mỹ cần phải hòa giải”. Và đây chính là tinh thần nước Mỹ với God will, sự thật và công lý cùng đạo đức công dân, rạch ròi biết được khoảng cách giữa bóng râm(shade) và ánh sáng(bright), sợ hãi(fear) và hy vọng(hope), mà Cô viết trong bài Thơ và đã thụ hưởng được từ nền giáo dục Mỹ.

Thật vậy, Amanda Gorman tuy là một nhà thơ trẻ,
nhưng có tầm nhìn về tính triết lý chính trị, một tầm nhìn ngoạn mục về nền dân chủ là một khát vọng - một điều của tương lai, dân chủ luôn phải được tôi luyện và đương đầu thử thách đe dọa bởi các thế lực mâu thuẫn, từ đó  luôn bị trì hoãn, luôn nằm ngoài tầm với ngay cả trong các xã hội lấy dân chủ làm nguyên tắc điều hành việc nước. Những biến động trong vài năm vừa qua, không phải là một sự đổ vỡ mà là một sự thật tàn nhẫn bất ngờ của lịch sử. Nhưng may mắn thay, chính trị đã làm tròn nghĩa vụ của nó, dân chủ đã vực dậy, đất nước hồi sinh, chúng ta tái thiết, hòa giải, phục hồi trong niềm tin, can đảm và ý chí của chúng ta. Hãy đọc những gì Cô ấy viết, cùng suy gẫm những biến động thực tế vừa qua:

 ..."We've seen a force that would shatter our nation rather than share it, would destroy our country if it meant delaying democracy.

 

And this effort very nearly succeeded. But while democracy can be periodically delayed, it can never be permanently defeated.

In this truth, in this faith, we trust. For while we have our eyes on the future, history has its eyes on us."... 

Thụy Mân dịch:

 ..Chúng ta đã thấy một quyền lực có thể làm tan vỡ đất nước này,

thay vì chia sẻ nó.

Sẽ hủy diệt mảnh đất này khi nền dân chủ bị tổn thương.

Và nỗ lực này gần như đã thành công.

Nhưng trong khi nền dân chủ bị trì trệ tạm thời,

nó sẽ không bao giờ có thể bị đánh bại vĩnh viễn.

Sự thật này, đức tin này, ta tin vào,

và khi ta mong ngóng đến tương lai, thì lịch sử vẫn dõi theo từng bước. 

Thi ca, về mặt chuyên môn, lý thuyết thi trung hữu nhạc, họa chưa đủ. Ở đây, còn bao gồm cả hoạt cảnh sân khấu sinh động(slam and performance poetry), như một nhạc kịch thuở dựng nước,mang nét lịch sử và anh hùng ca, được nhắc nhở ở gần cuối bài Thơ, ở khổ 14 và 15..:" So let us leave behind a country ...will emerge battered and beautiful."...là hoài vọng nối kết, viễn kiến trải dài mọi ngóc ngách theo địa lý nước Mỹ, từ thế hệ trước qua thế sau, của nước Mỹ xưa và nay, trong niềm tin cậy đằm thắm, bao la và vững chắc.

 Báo chí cùng các nhân vật quan trọng tại Mỹ đã nhận xét hình ảnh Amanda Gorman, một cô gái da đen nhỏ bé ít ai biết đến trước đó, hôm đó như là ngôi sao đột phá, khoảnh khắc tỏa sáng so với các ngôi sao nổi tiếng Lady Gaga, Jennifer Lopez và Garth Brooks ... Amanda Gorman, làm cử tọa phải há hốc miệng như tờ Los Angeles Times, hay đã “phỗng tay trên” chiếm đoạt tinh thần buổi lễ, như 1 tờ báo khác đã viết. 

 Bài Thơ đọc đúng lúc, hợp thời, đúng nơi, đúng chỗ , với những từ ngữ thích hợp nhất, xuất phát từ tinh thần của Abraham Lincoln và Martin Luther King Jr. Đó là một bài thơ có nhịp độ, được đánh giá rất cao không những cho dịp đặc biệt này, mà nó sẽ còn tồn tại lâu dài, vượt thời gian và không gian sau đó. Và  Gorman đã xuất hiện và đọc Thơ như thế, trong tình thế như tiêu đề bài thơ The Hill We Climb là, ngọn đồi ám chỉ Capitol Hill(trụ sở Quốc Hội), chúng ta leo là chúng ta thực thi dân chủ. Nhập đề là câu hỏi When day comes, we ask ourselves ...và kết thúc bài thơ là câu trả lời The new dawn blooms as we free it for there is always light if...thật rõ ràng, chắc chắn và đáng tin cậy.

 Trên Twitter, Dre Joanne Liu, cựu lãnh đạo tổ chức Y Sĩ Không Biên Giới, cho rằng bài thơ được đọc trong 5' 43 phút nhưng là truyền cảm nhất trong thời gian dài của buổi lễ. Cựu Đệ nhất phu nhân Michelle Obama viết rằng “lời Thơ mạnh mẽ và sâu sắc nhắc nhở chúng ta về sức mạnh mà mỗi chúng ta nắm giữ trong việc duy trì nền dân chủ. Hãy tiếp tục tỏa sáng, Amanda! Tôi nóng lòng muốn xem Em làm gì tiếp theo” 

Cùng hoàn cảnh như Biden, Gorman đã phải vật lộn với trở ngại về phát âm(nói lắp)trong suốt thời thơ ấu, điều đó khiến thơ ca trở thành cứu cánh của Cô. Theo Cô, chữ nghĩa dồn trong Thơ thay cho tiếng nói, lặng lẽ chất chứa, quảng tải linh hồn thi nhân đến tha nhân, và chuyện đời đâu cũng thế, như chuyện Tái Ông Mất Ngựa ở phương Đông.

 Cũng giống như ông Biden, Gorman có mục tiêu dài hạn là tranh cử Tổng thống năm 2036. 

Tự ngàn xưa, hơn 4.000 năm trước, thi ca vốn đã là nguồn giải trí thiêng liêng và đầu tiên của con người, tận cho đến nay, với sứ mệnh đó, phác thảo bối cảnh xã hội, chuyển tải và gửi gắm thông điệp đến tương lai, như là tình yêu, niềm tin và hy vọng trong ánh mắt và nụ cười nhân thế.

 Amanda Gorman nói,không thể làm ngơ trước tiến trình dân chủ bất ổn, trì trệ tạo nên những vết nứt thực sự cần được lấp đầy, hố sâu phải được dứt khoát san phẳng và, nước Mỹ phải một lòng thực sự đoàn kết, để hy vọng được điều đó "we, see, be" và đó là nguồn suối tươi mát chảy dài bất tận, chất chứa trong bài thơ Ngọn Đồi Ta Leo của cô và nguồn cảm hứng thụ hưởng bất tận cho tất cả chúng ta, những người yêu Thơ và yêu chuộng tự do, dân chủ trên hành tinh này.

(Bài Thơ này, được dịch qua 11 bản Việt ngữ, tất cả đều hay).

Bài đọc thêm : 

The Hill We Climb

Hoang Dung

Viết theo các tài liệu trên internet, dẫn giải trong các insert links (italic words).

 

The Hill We Climb

Video: Amanda Gorman delivers a poem at Joe Biden's inauguration

When day comes, we ask ourselves where can we find light in this never ending shade? The loss we carry, a sea we must wade. We braved the belly of the beast.

We've learned that quiet isn't always peace and the normsand notions of what just is, isn't always justice. And yet the dawn is hours before we knew it, somehow we do it, somehowwe’ve weathered and witnessed a nation that isn't broken but simply unfinished.

We, the successors of a country and a time, where a skinnyblack girl descended from slaves and raised by a singlemother can dream of becoming president, only to find herselfreciting for one.

And yes, we are far from polished, far from pristine, but that doesn't mean we are striving to form a union that is perfect. We are striving to forge our union with purpose, to compose a country committed to all cultures, colors, characters, and conditions of man. And so we lift our gazes not to what standsbetween us but what stands before us. We close the dividebecause we know to put our future first. We must first put our differences aside.

We lay down our arms so we can reach out our arms to one another We seek harm to none and harmony for all. Let the globe, if nothing else, say this is true, that even as we grieved, we grew. That even as we hurt, we hoped.

That even as we tired, we tried. That we’ll forever be tied together, victorious, not because we will never again know defeat, but because we will never again sow division.

Scripture tells us to envision that everyone shall sit under their own vine and fig tree, and no one shall make them afraid.

If we’re to live up to our own time, then victory won't lightenthe blade but in all the bridges we've made, that is the promiseto glade, the hill we climb if only we dare, it's because being American is more than a pride we inherit. It's the past we stepped into and how we repair it.

We've seen a force that would shatter our nation rather than share it, would destroy our country if it meant delaying democracy.

And this effort very nearly succeeded. But while democracy can be periodically delayed, it can never be permanentlydefeated. In this truth, in this faith, we trust. For while we have our eyes on the future, history has its eyes on us.

This is the era of just redemption. We feared -- at its deception. We did not feel prepared to be the heirs of such a terrifyinghour, but within it we found the power to author a new chapter, to offer hope and laughter to ourselves.

So, while once we asked, “how could we possibly prevail over catastrophe?”, now we assert, “how could catastrophe possiblyprevail over us?” We will not march back to what was, but move to what shall be, a country that is bruised but whole, benevolent but bold, fierce and free. We will not be turnedaround or interrupted by intimidation.

Because we know our inaction and inertia will be the inheritance of the next generation. Our blunders become theirburdens. But one thing is certain. If we merge mercy with might and might with right, then love becomes our legacy and change, our children's birth right.

So let us leave behind a country better than one we were left with, every breath from my bronze pounded chest, we will raisethis wounded world into a wondrous one. We will rise throughthe gold-limbed hills in the west, we will rise from the windswept northeast where our forefathers first realizedrevolution. We will rise from the lake-rimmed cities of the Midwestern states.

We will rise from the sun-baked South. We will rebuild, reconcile, and recover, in every known nook of our nation, in every corner called our country, our people diverse and beautiful, will emerge battered and beautiful.

When day comes, we step out of the shade, aflame and unafraid.

The new dawn blooms as we free it for there is always light if only we're brave enough to see it, if only we're brave enough to be it.

Amanda Gorman

*

Ngọn Đồi Ta Leo

Bản dịch của Thụy Mân

Khi ngày đến phân vân ta tự hỏi,

ánh sáng nơi đâu trong bóng tối vô tận này?

Mất mát ta mang theo

Một vùng biển sâu ta phải vượt.

Vẫy vùng trong lòng con quái vật.

Ta học rằng lặng yên

không cùng nghĩa với có được hòa bình,

Chuẩn mực, ước lệ về “công bằng”

không phải lúc nào cũng là công lý

Và trước khi ta nhận ra

bình minh đã xuất hiện

Bằng cách nào đó, ta làm được.

Bằng cách nào đó, sóng gió ta vượt qua,

Ta chứng kiến một quốc gia không tan vỡ,

chỉ thiếu vẹn toàn.

Chúng ta, người kế vị một đất nước dưới một thời mà cô gái da đen gầy gò

xuất thân từ cội nguồn nô lệ,

được dưỡng nuôi bởi người mẹ đơn thân

có cái ước mơ trở thành tổng thống,

để một ngày kia thấy mình được đọc thơ cho người

Và dĩ nhiên chúng ta không bóng lộn,

chẳng nguyên trinh,

nhưng cũng không đồng nghĩa chúng ta

đang nỗ lực tạo thành một khối hoàn hảo.

Mà chúng ta đang hướng về một khối chung cùng mục đích.

Để có một đất nước với cam kết chung cho tất cả văn hóa, màu da,

tính cách và điều kiện của con người.

Thế nên ta nâng tầm nhìn của mình,

không phải để chỉ thấy những gì đứng giữa chúng ta,

mà là những gì đứng ngay phía trước

Khép lại khoảng cách vì ta biết đặt tương lai của mình trên hết,

Trước tiên chúng ta phải gác đi sự khác biệt của mình,

Buông súng dao xuống đi để cánh tay mình có thể vươn đến nhau

Chúng ta không hãm hại nhau và hòa hợp trong tất cả.

Hãy để trái đất, chứ không ai khác, khẳng định điều này:

Rằng ngay cả khi đau buồn, ta đã lớn lên.

Rằng ngay cả khi bị tổn thương, ta đã hy vọng.

Rằng ngay cả khi mệt mỏi, ta đã hết lòng.

Rằng ta sẽ mãi gắn bó bên nhau, cùng chiến thắng.

Chẳng phải vì chúng ta sẽ không bao giờ nếm mùi thất bại,

mà bởi lẽ chúng ta sẽ không gieo rắc rẽ chia.

Kinh thánh cho chúng ta hình dung mọi người sẽ ngồi dưới gốc nho, cây vả của mình,

chẳng làm ai sợ hãi.

Nếu ta sống đúng với ý nghĩa của thời đại,

thì chiến thắng không nằm ở lưỡi dao,

mà nằm ở tất cả những cây cầu mà ta đã xây được

Đó là lời hứa sẽ vượt qua, ngọn đồi ta leo,

chỉ cần chúng ta dám đánh cược

Vì trở thành người Mỹ không chỉ là niềm tự hào mà chúng ta thừa hưởng.

Mà đó là quá khứ mà chúng ta bước vào,

và chúng ta sẽ vá víu nó ra sao

Chúng ta đã thấy một quyền lực có thể làm tan vỡ đất nước này,

thay vì chia sẻ nó.

Sẽ hủy diệt mảnh đất này khi nền dân chủ bị tổn thương.

Và nỗ lực này gần như đã thành công.

Nhưng trong khi nền dân chủ bị trì trệ tạm thời,

nó sẽ không bao giờ có thể bị đánh bại vĩnh viễn.

Sự thật này, đức tin này, ta tin vào,

và khi ta mong ngóng đến tương lai, thì lịch sử vẫn dõi theo từng bước.

Đây là kỷ nguyên của cứu chuộc.

Chúng ta với nỗi sợ buổi đầu khi đất nước khai sinh.

Chúng ta không cảm thấy mình đủ chuẩn bị để trở thành

Người thừa kế một thời khắc kinh hoàng như vậy

Nhưng từ trong đó, ta tìm thấy sức mạnh cho một một chương sử mới tinh,

mang lại hy vọng và tiếng cười cho chính mình.

Cho nên, khi ta từng hỏi:

làm thế nào có thể vượt qua thảm họa,

thì bây giờ ta đã chắc chắn:

làm thế nào mà thảm họa có thể thắng chúng ta?

Chúng ta sẽ không lặp lại lỗi lầm của quá khứ,

mà hướng ra trước mặt:

một đất nước bị tàn phá nhưng nguyên vẹn,

nhân từ nhưng táo bạo,

khốc liệt và tự do.

Chúng ta không quay lưng

hay bỏ dở dang bởi những lời đe dọa

vì ta biết bất động và ù lì từ chính mình

sẽ là di sản cho hậu thế trong tương lai.

Những sai lầm của ta trở thành gánh nặng cho cháu con

Và một điều chắc chắn.

Khi chúng ta hợp nhất lòng trắc ẩn với sức mạnh cùng lẽ phải,

thì yêu thương sẽ trở thành di sản của chúng ta,

và nó sẽ đổi đời quyền khai sinh cho con cháu

Thế nên hãy để lại phía sau

một đất nước

tốt hơn lúc mà chúng ta đã nhận về

Mỗi hơi thở từ lồng ngực thanh xuân, vỗ vào nó,

ta nâng thế giới bị tổn thương này

thành một nơi kỳ diệu.

Chúng ta sẽ vươn lên

từ những ngọn đồi vàng ở phương Tây.

từ vùng Đông Bắc lộng gió, nơi có ông cha chúng ta với cuộc cách mạng đầu tiên.

từ những thành phố ven hồ miền Trung Tây,

và từ phương Nam rực nắng.

Chúng ta sẽ tái thiết, sẽ hòa giải, sẽ phục hồi.

Và mọi ngóc ngách được biết đến của đất nước chúng ta,

mọi ngóc ngách được mang tên là nước Mỹ,

những con người đa dạng và xinh đẹp,

sẽ bước ra mạnh mẽ đẹp tươi, bền bỉ

Khi ngày đến, ta bước ra từ ngọn lửa

chẳng hãi hùng

Bình minh chớm nở khi ta thả tia nắng ra

Vì ánh sáng ta luôn luôn có

chỉ cần ta đủ dũng khí để nhận ra

Nếu ta đủ dũng khí để hoá thân...

*

Ngọn Đồi Ta Leo

Bản dịch của Nghia Bui

Khi ngày đến chúng ta tự hỏi, tìm đâu ánh sáng sau đằng đẵng đêm thâu? Mất mát nào ta đã cưu mang, biển sâu nào chúng ta phải lội. Từ bụng quái thú ta can trường bước tới, cùng bài học yên lặng không đồng nghĩa với yên lành. Trong ý hệ và trong ước lệ, công bằng chắc chi đã là công lý.

Nhưng trước khi ta kịp nhận ra, thì bình minh của mình đã đến. Bằng cách nào đó, ta đã làm được việc. Bằng cách nào đó, ta đã vượt qua và chứng kiến một cường quốc không đổ vỡ, chỉ đơn thuần chưa hoàn thiện. Chúng ta là hậu duệ một dân tộc vào thời điểm có đứa bé gái gầy gò da Đen, tổ tiên nô lệ, lớn nhờ mẹ đơn thân, dám mơ làm tổng thống tuy chỉ được mời đọc thơ tặng ngài.

Thưa vâng, dù chúng ta còn rất xa lịch lãm, và nguyên trinh thì chẳng dám lạm bàn, nhưng không có nghĩa chúng ta muốn dựng nên một đế chế vạn toàn. Ta chỉ muốn tôi luyện một liên minh có chủ đích, trước tác một chính quyền biết tôn trọng mọi văn hoá, màu da, nhân cách và nhân phận.

Ta ngước dòm, không phải để xem điều gì đang xen vào giữa chúng ta, mà những gì đang lừng lững đứng trước. Ta san lấp hố chia rẽ vì biết rước tương lai đặt lên trên và bỏ dị biệt sang một bên. Biết đặt súng xuống để nối rộng vòng tay, vì ta nào muốn hãm hại một ai, chỉ muốn được hài hoà cùng tất cả. Để thế giới, nếu không còn gì nữa, phải công nhận đây sự thật hiển nhiên: bằng nước mắt ta khôn lớn; trong đau đớn ta hy vọng; dù mỏi nhọc ta luôn cố gắng; gắn liền với nhau ta sẽ chiến thắng. Chẳng bởi ta bất khả thất trận, mà vì sẽ không chia rẽ gieo mầm.

Kinh thư nói ta nên tưởng tượng cảnh mọi người dưỡng sức nghỉ ngơi dưới giàn nho và tán sung của họ, không ai sẽ khiến ai phải lo sợ. Thời đại này, nếu ta biết ăn ở đúng theo như nhiệm chức của mình, thanh gươm sẽ không mang lại quang vinh bằng những nhịp cầu tay ta xây dựng. Đó chính là lời nguyện thề của trảng, ngọn đồi ta leo chẳng biết sợ chi bởi khi đã được làm con dân Mỹ, nào chỉ vì niềm kiêu hãnh kế thừa mà còn vì do quá khứ đẩy đưa, ta phải đào chuyện ngày xưa lên sửa. Chúng ta vừa chứng kiến một thế lực nữa muốn rẽ chia thay vì muốn sẻ chia đất nước nhà, thà phá huỷ quốc gia hòng trì hoãn một tiến trình dân chủ. Suýt tí nữa bọn thú đã thành công.

Nhưng dân chủ dù đôi khi đình trệ, không bao giờ chịu vĩnh viễn thua ai. Chúng ta sẽ cậy trông vào sự thật, và niềm tin, để nhìn suốt tương lai như ta sẽ được hài bằng lịch sử. Đã đến thời của công bình cứu chuộc. Ta sợ run khi nó mới khởi đầu. Ta đã không chuẩn bị để tiếp thu những giây phút kinh hoàng chưa từng thấy. Nhưng từ trong khoảnh khắc sinh tử ấy ta đã tìm ra sức mạnh vô biên, và một trang sử mới ta đã lập nên để tặng nhau tiếng cười và hy vọng.

Và nếu như ta có lần hỏi gặng: “Làm thế nào để chống lại tai ương?” Thì giờ đây ta khẳng định kiên cường: “Tai ương đánh bại ta làm sao nổi?”

Ta sẽ không quay trở về chốn cũ mà sẽ đi đến vùng đất tương lai: một quốc gia bầm dập, vẹn hình hài; một đất nước hùng oai nhưng đức hạnh; một dân tộc tự do và dũng mãnh. Ta sẽ không để cho ai hăm doạ khiến ta phải quay đầu hoặc thoái lui, bởi vì nếu ta do dự đắn đo, thế hệ sau sẽ nghiệp duyên lãnh đủ. Lỗi của ta sẽ là cái ách của chúng. Nhưng có điều: nếu kết hợp từ bi cùng sức mạnh và lẽ phải ta đi, thì di sản chúng từ ta tiếp nối sẽ là tình yêu hoán đổi quyền bẩm sinh.

Hãy để lại một đất nước đẹp xinh hơn khi ta rời với mỗi hơi ta thở. Từ bầu ngực bằng đồng tay ta vỗ, hãy dưỡng nuôi một thế giới tổn thương để sản sanh những thế hệ của tình thương. Ta sẽ trỗi dậy từ viễn Tây núi đồi vàng óng. Sẽ trỗi dậy từ Đông Bắc gió lộng, nơi cha ông từng cách mạng khởi cơn. Từ những thành phố Trung Tây vây quanh đại hồ, từ miền Nam nắng nung ta sẽ trỗi dậy. Ta sẽ xây dựng lại, hoà hợp lại, đi tìm lại trong mọi ngõ ngách, mọi góc khuất của mảnh đất gọi là quê hương, những con người đa dạng và đẹp đẽ sẽ hiện nguyên hình đầy vết thương nhưng đẹp đẽ.

Khi ngày đến, từ bóng tối bước ra, ta hực lửa và không hề khiếp sợ. Bình minh mới nở nhờ ta trả tự do, vì ánh sáng vẫn luôn luôn còn đó. Nếu ta đủ can đảm để nhìn nó. Nếu ta đủ dũng cảm để là nó.

-ianbui dịch (1.20.21)

*

Ngọn đồi ta trèo lên

ĐQD chuyển ngữ

Khi ban mai đến

ta hỏi lại chính mình

tìm đâu ra ánh sáng

trong bóng tối không cùng?

Mất mát ta vẫn đang gánh gồng

biển cả ta rẽ sóng vượt qua

Ta đã can trường đi vào lòng địch

Ta đã hiểu yên tĩnh không hẳn là hòa bình

Những quy luật thông thường

những khái niệm

về cái được gọi là công chính

không phải lúc nào cũng là công-lý

Thế nhưng

bằng một cách nào đó

bình minh đã thuộc về ta

trước khi ta kịp nhận ra

Bằng một cách nào đó

ta đã trải nghiệm và chứng kiến

một quốc gia xây dựng dở dang

chứ không phải đã bị hủy phá

Chúng ta kế thừa một đất nước

và một thời đại

Có một cô gái Da Đen gầy gò

hậu thân của những kiếp người nô lệ

do một bà mẹ đơn chiếc dưỡng nuôi

Cô đã có thể mơ trở thành tổng thống

nhưng hôm nay chỉ đọc thơ cho một tổng thống

Vâng, toàn vẹn còn xa vời ta lắm

còn nguyên vẹn ta đã mất tự lâu rồi

nhưng điều đó không có nghĩa

ta đang cố thành lập một liên minh hoàn hảo

Ta chỉ cố trui rèn một liên minh có lý tưởng

Để xây dựng một đất nước

dành cho mọi người dân

dù từ văn hóa nào

dù mang màu da nào

dù tính cách thế nào

dù hoàn cảnh ra sao

Và ta hãy nhìn lên

nhưng đừng hướng mắt về

những gì chắn ngang ta

Hãy nhìn về phía trước

Hãy lấp hố cách ngăn

vì ta đã hiểu

nếu tương lai đất nước là quan trọng chính yếu

ta phải dẹp khác biệt

Vũ khí ta sẽ buông khỏi tay

để ta có thể nối vòng tay

tìm nhau

Ta không muốn gây họa, hại cho bất cứ ai

Ta muốn đem hòa hài cho tất cả

Hãy để quả đất, nếu chẳng còn ai khác, nói với ta sự thật:

Rằng dù khổ đau, ta vẫn trưởng thành

dù mang thương tích, ta vẫn hy vọng

dù mệt mỏi, ta vẫn cố gắng

Và nói rằng ta sẽ mãi còn sát cánh nhau, để chiến thắng

Không phải vì ta sẽ không còn thất bại

nhưng vì ta sẽ không còn gieo mầm mống rẽ chia

Hãy mượn lời kinh để hình dung

mọi người chúng ta được an nhàn tự tại

không bị binh quyền đàn áp

không bị ai làm ta sợ hãi

Nếu ta muốn sống cho xứng đáng

trong quãng đời của mình

thì đừng tìm thắng lợi bằng đao kiếm

mà bằng những chiếc cầu ta dựng lên

Đó là khoảng rừng thưa như đã hứa

Đó là ngọn đồi ta trèo lên

nếu ta đủ can đảm

Ấy chỉ vì

bản sắc Mỹ không chỉ là niềm tự hào ta thừa hưởng

mà còn là quá khứ ta bước vào

và phương cách ta sửa chữa

Ta đã thấy một lực lượng

có khả năng làm tan nát

thay vì chia sẻ

quốc gia của chúng ta

Và nếu đình trệ bước đường dân chủ

là hủy hoại đất nước

Nỗ lực kia thiếu chút nữa đã thành công

Nhưng lý tưởng dân chủ không thể thất bại vĩnh viễn

dù có những lúc bị đình trệ

Ta phải tin tưởng

vào sự thật này

vào niềm tin này

bởi khi ta nhìn vào tương lai

lịch sử cũng nhìn vào ta

Đây là thời kỳ ta phải chuộc lỗi lầm cho đúng

Ta đã sợ hãi ngay từ lúc khởi đầu

Ta đã không chuẩn bị tiếp nhận

cái giờ phút kinh hoàng như thế

Nhưng cũng từ đó ta đã tìm ra sức mạnh

viết nên một chương sách mới

để mang lại hy vọng và tiếng cười

cho chính mình

Cho nên nếu ta đã từng hỏi

làm sao có thể khắc phục được thảm họa?

thì giờ đây ta khẳng định

làm sao thảm họa có thể khắc phục được ta?

Ta sẽ không trở bước về đường cũ

mà sẽ đi về hướng của tương lai

Một đất nước bị xây xát nhưng vẫn còn nguyên vẹn

quảng đại nhưng dũng cảm,

mãnh liệt và tự do

Không ai có thể bắt chúng ta phải quay đầu

Hoặc hăm dọa bắt chúng ta ngừng bước

Bởi chúng ta biết

sự thiếu vắng hoặc biếng nhác của hành động

sẽ là gia tài ta để lại cho thế hệ sau

sai lầm của ta sẽ trở thành gánh nặng

Nhưng có một điều chắc chắn:

Nếu ta đưa khoan dung vào sức mạnh,

và sức mạnh vào quyền lực con người

tình thương sẽ trở thành di sản của ta

và đổi thay là quyền bẩm sinh của con cháu ta

Vậy ta hãy để lại một đất nước

tốt đẹp hơn đất nước ta thừa hưởng

Bằng từng hơi thở

từ vồng ngực như đồng đúc của ta

cái thế giới đang mang thương tích

ta sẽ nuôi thành kỳ diệu

Ta sẽ vươn lên

từ những chân đồi phủ cỏ vàng ở miền tây

Ta sẽ vươn lên

từ miền bắc đông gió lộng

nơi cha ông ta lần đầu thực hiện cuộc cách mạng

Ta sẽ vươn lên

từ những thành phố ven hồ

ở những tiểu bang miền trung tây

Ta sẽ vươn lên

từ miền nam nung cháy dưới nắng mặt trời

Ta sẽ tái thiết, sẽ hòa giải, sẽ phục hồi…

Và từ mỗi ngõ ngách đất nước đã có ghi

từ mỗi góc xó ta gọi là quê hương

dân ta, đẹp và đa dạng, sẽ xuất hiện

đẹp và tả tơi

Khi ban mai đến ta sẽ bước ra khỏi vùng tăm tối

rực lửa và không sợ hãi

Bình minh mới bừng nở khi được ta giải phóng

Vì ánh sáng bao giờ cũng có

Chỉ cần ta đủ dũng cảm để nhìn vào ánh sáng

Chỉ cần ta đủ dũng cảm để hóa thành ánh sáng

*

Ngọn Đồi Chúng ta Vượt Qua

Minh Phượng phỏng dịch

Ngày lên và chúng ta tự hỏi, nơi đâu sẽ có ánh sáng khi quanh ta, những bóng tối trùng trùng vây phủ?

và trong biển sâu chúng ta đã phải tiến bước với những mất mát trĩu nặng, thâm trầm

Chúng ta đã dấn thân vào vùng hiểm nguy, hung tợn

Rồi chúng ta nghiệm ra rằng sự tĩnh lặng không đồng nghĩa với bình an

Và những thủ tục, thông lệ đời thuờng không luôn luôn là công lý

Thế nhưng, dù chưa thấy được, bình minh đã bắt đầu le lói đó đây…

Cái gì đó đã khiến chúng ta làm được điều này .

Bằng cách nào đó, chúng ta đã lướt qua được và thành chứng nhân cho một quốc gia, tuy chưa tan rã, nhưng vẫn chưa đi đến đích.

Chúng ta, hậu sinh của một quốc gia, nơi có cô bé da đen ốm yếu, tổ tiên cô từng là nô lệ, được nuôi dưỡng bởi một người mẹ đơn chiếc, cô đã có giấc mơ làm tổng thống.

Thế nhưng, cô chỉ mới được đọc bài thơ trong một buổi lễ đăng quang

Vâng, xã hội nơi đây vẫn chưa được dũa mài, phẳng phiu cho lắm, và chắc chắn sẽ còn rất lâu mới được xem là hoàn hảo

Nhưng không có nghĩa là chúng ta đang gắng tiến đến một quốc gia toàn bích

Chúng ta chỉ cố gắng làm nên một quốc gia có mục đích

Để tạo ra một mảnh đất dung thân, có sự quan tâm chân thành đến tất cả mọi người, đa dạng về văn hóa, nhân dáng, thực chất, và màu da.

Và vì thế, chúng ta huớng mắt nhìn, không phải để thấy điểm khác biệt, mà để nhận chân những điều chúng ta đang gặp phải.

Chúng ta khép lại những phân hoá vì, trên hết, chúng ta nghĩ đến tương lai.

Chúng ta phải dẹp đi những khác biệt

Và buông vũ khí xuống, để có thể mở rộng cánh tay, kết đoàn thân ái

Chúng ta tìm lại sự hài hòa, không làm tổn thương ai

Để ít ra, thế giới này còn có thể thấy được điều chân thật .

Ngay trong buồn khổ, chúng ta trưởng thành

Ngay trong nỗi đau, chúng ta hy vọng

Ngay khi mệt mỏi, vẫn gắng sức để mãi luôn gắn bó bên nhau

Thành công!

Không phải vì chúng ta không bao giờ có thêm lần thất bại, nhưng vì chúng ta sẽ không bao giờ, thêm một lần nữa, tạo nên hố cách chia .

Thánh kinh bảo rằng tất cả mọi người rồi cũng sẽ được huởng niềm an nhiên tự tại…

Không ai có thể khiến họ lo ngại

Nếu chúng ta sống trọn lòng với mục đích, thì sự thành công sẽ đến khi chúng ta xây cất những nhịp cầu, chứ không phải có được bởi gươm đao

Đó là lời thề khai phá, khi leo núi, hay vượt đồi cao.

Chúng ta có thể làm được điều đó, vì làm người Mỹ mang ý nghĩa sâu xa hơn là có niềm hãnh diện rằng chúng ta đã được truyền lại một gia tài,

Khi chúng ta nhìn vào quá khứ để sửa sai

Chúng ta thấy được một thế lực mãnh liệt, thay vì san sẻ, đã cố tình phá vỡ quốc gia này,

và đã có thể đánh tan nước chúng ta khi nền dân chủ bị cái ác đó làm cho trì trệ

Và sự cố tình hủy diệt đó suýt chút nữa đã thành công

Thế nhưng, thỉnh thoảng, nền dân chủ vẫn có thể bị trì trệ

Nhưng, nó không bao giờ bị đánh gục hoàn toàn.

Và chúng ta vững tin vào sự thật, vào niềm tin này

Vì trong khi huớng đến tương lai, chúng ta đang làm nên lic̣h sử

Đây là giai đoạn của sự hối lỗi chân thành. Chúng ta từng lo sợ sự hung hiểm đó từ khi nó mới hình thành.

Chúng ta đã không chuẩn bị đầy đủ để tiếp nhận giây phút nguy nàn

Nhưng trong nỗi kinh hoàng, chúng ta đã tìm được sức mạnh, và lịch sử đã sang trang

Chúng ta tự trao cho chính mình niềm hy vọng, và sự hân hoan …

Nên, dẫu có khi chúng ta đã tự hỏi làm sao ta có thể lướt qua được những điều nghiệt ngã

Thì giờ đây, chúng ta phải hỏi, làm sao mà chuyện kinh khủng ấy có thể đánh gục được chúng ta?

Chúng ta sẽ không đi vào quá khứ, mà tiến đến tương lai.

Một quốc gia đã bị bầm dập, nhưng vẫn còn nguyên. Tốt lành, nhưng dũng cảm. Quả quyết và vẫn có tự do.

Chúng ta sẽ không bị đẩy lùi, trở ngược, hay bất động khi bị đe dọa,

Vì chúng ta hiểu được rằng khi ta không làm gì hết, sự ù lỳ bất di dịch sẽ là di sản cho thế hệ mai sau

Những lỗi lầm của chúng ta trở thành nợ nần đám hậu sinh phải mang vào.

Nhưng có điều chắc chắn rằng nếu chúng ta kết hợp lòng nhân từ với sức mạnh, và sức mạnh với lẽ phải,

Thì tình thưong yêu sẽ là di sản lưu truyền và hoán chuyển quyền bẩm sinh của thế hệ mai sau

Thế nên hãy truyền lại đời sau một xã hội, tốt đẹp hơn khi chúng ta mới tiếp nhận.

Với từng hơi thở trong lồng ngực màu đồng của tôi

Chúng ta sẽ tạo thế giới khổ đau này thành một nơi kỳ diệu

Chúng ta sẽ trỗi dậy từ những ngọn đồi vàng nắng chói của miền Tây

Chúng ta sẽ đứng lên từ những miền Đông Bắc gió thổi bạt ngàn, nơi tổ tiên chúng ta khởi đầu cuộc cách mạng

Chúng ta sẽ bước tới từ những tiểu bang miền Trung Tây cạnh biển hồ mênh mang

Chúng ta sẽ đứng lên từ miền Nam cháy nóng

Chúng ta sẽ xây dựng lại, hoà giải, và khôi phục tin yêu trên khắp mọi miền đất nước

Dân ta đa dạng, đẹp đẽ, và chúng ta vươn lên, trong bầm dập nhưng vẫn tuyệt vời

Để khi ngày mai đến, chúng ta bước ra khỏi bóng tối, dù ngọn lửa vẫn còn cháy lan, với sự an nhiên tự tại

Bình minh bắt đầu khi chúng ta để cho nó vươn lên

Và ánh sáng luôn hiện hữu, nếu chúng ta đủ can đảm để nhận ra nó

Nếu chúng ta đủ can đảm để là “nó”.

*

Ngọn đồi ta trèo

Bản dịch Trần Mông Tú

Ngày đã bắt đầu rồi Sao vẫn đầy bóng tối Mất mát nào cưu mang Đại dương nào ta lội Từ bụng con quái thú Ta bước đi can trường Yên lặng ở quanh ta Chẳng phải là êm ả Trong tín điều đưa ra Công bằng hay công lý Chưa định phân rõ ràng Thì bình minh đã đến Ta đã có kết quả Không biết bằng cách nào Ta đã được chứng kiến Một cường quốc còn nguyên Dẫu chưa được hoàn thiện Ta chính là hậu duệ Của thời điểm xa xưa Nơi đứa bé da đen gày gò, sống với mẹ một bà mẹ độc thân đứa bé được đọc thơ ngày đăng quang Tổng Thống nó mơ làm Tổng Thống Mặc dù rất xa vời Những lịch lãm uyên nguyên Không thể nào dựng được Một đế chế hoàn toàn Chúng ta chỉ ao ước Một liên minh an hòa Một chính quyền tôn trọng Văn hóa và màu da Chúng ta cùng ngước nhìn Không vì ai bên cạnh Mà hãy nhìn những gì Sừng sững giữa chúng ta San bằng hố chia rẽ Kéo chia biệt ra xa Đặt tương lai trên hết Chỉ còn Ta với Ta Hãy bỏ khẩu súng xuống Để cánh tay nối dài Không ai tổn thương cả Mọi người đều an hòa Để thế giới công nhận một sự thật hiển nhiên trong nước mắt trưởng thành đớn đau ta hy vọng Ta gắn liền với nhau Không phải vì thất trận Mà cho chính chia rẽ Không có dịp nẩy mầm Trong Kinh Thư đã nói Chúng ta được nghỉ ngơi Dưới dàn nho xanh tươi Dưới cây vả an bình Hãy sống cương vị mình Không làm ai sợ hãi Thanh kiếm không mang lại Vinh quang bằng nhịp cầu Ngọn đồi ta trèo lên Khi là dân tộc Mỹ Không bởi vì kế thừa Mà chúng ta bước vào Cùng chung nhau hàn gắn Cùng chung nhau chia sẻ Chúng ta đã nhìn thấy Quốc gia gần nát tan Thay vì chia sẻ nhau Lại đang tâm chia rẽ Dân chủ bị trì hoãn Nhưng không mất bao giờ Hãy trông vào sự thật Lịch sử đã chứng minh Dân chủ đôi khi trễ Nhưng không mất bao giờ Đã đến thời cứu độ Phút kinh hoàng đã qua Sức mạnh và lòng dân Ta lật trang Sử mới Ta tặng nhau tiếng cười Niềm tin và hy vọng Trong khoảnh khắc sinh tử Sức mạnh ta vô cùng Nếu có ai muốn biết Làm sao vượt thảm bại Hãy kiên cường đáp lại Tai ương không đánh bại Đè bẹp được chúng ta Không quay về chốn cũ Ta đi về tương lai Một xứ sở bầm dập Nhưng nguyên vẹn hình hài Một đất nước oai hùng Nhưng tràn đầy đức hạnh Một dân tộc tự do Cầm trong tay sức mạnh Ta không quay đầu lại Không ngập ngừng đắn đo Không để ai đe dọa Ta quay đầu trở lui Mỗi hành động của ta Phải vô cùng thận trọng Những lầm lẫn của ta Thế hệ sau mang vác Ta kết hợp tình thương nhân từ và sức mạnh tình yêu thành di sản cho con cháu chúng ta Để lại một quốc gia đẹp hơn nơi ta qua nơi mỗi hơi ta thở cho con cháu chúng ta Từ bộ ngực bằng đồng Bàn tay ta cùng vỗ nâng thế giới bi thương thành thế giới tình thương Từ viễn Tây núi vàng Từ Đông Bắc lộng gió Nơi cha ông ta đã Làm cách mạng khơi nguồn Từ Trung Tây đại hồ Từ miền Nam nắng lửa Ta gọi nhau trỗi dậy Ta xây lại hoang tàn Ta đi vào ngõ ngách Góc khuất của quê hương Sẽ tìm thấy nhiều người Mang rất nhiều vết thương Những vết thương rất đẹp Khi ngày mới sẽ tới bước ra khỏi bóng tối hân hoan không sợ hãi hực lửa không khiếp sợ Bình minh được nở rộ Khi ta giải phóng nó Vì chính ánh sáng đó Hắt ra từ bình minh Chỉ cần ta can đảm nhìn cho rõ Bình Minh Và ta đủ can đảm trở thành một Bình Minh. tmt 1/21/2021

*

Trèo lên đồi cao!

Hương Nam chuyển dịch Có một ngày chúng ta tự hỏi, tìm đâu ánh sáng trong bóng tối mênh mông? Sự mất mát mà chúng ta đang gánh vác làm đại dương dậy sóng. Chúng ta đã can trường lao vào hiểm nguy, dã thú. Chúng ta biết rằng im lặng không tạo nên an trú. và những tiêu chuẩn và sự chú trọng không phải luôn là công lý. Nhưng rồi bình minh là của chúng ta trước khi ta chú ý Bằng mọi cách chúng ta sẽ làm được. Qua thời gian và chứng kiến một quốc gia không bị tan nát nhưng chỉ là không toàn vẹn. Chúng ta, những người đi trước của một quốc gia mà có khi một Cô gái da đen mảnh mai xuất thân từ nô lệ, và lớn lên từ một người mẹ đơn độc mơ trở thành tổng thống, chỉ để tìm thấy chính Cô trong tiếng thơ. Và như vậy chúng ta đã xa rời sự đánh bóng, sự tinh khôi nhưng không có nghĩa là chúng ta đang cố tạo một đoàn thể như mơ. Chúng ta đang cố gắng thúc đẩy đoàn thể chúng ta với mục tiêu Tạo nên một quốc gia bao gồm mọi văn hóa, màu da, đặc tính và chuẩn mực của con người. Vì vậy chúng ta phải cân nhắc cái nhìn, không phải cái gì giữa chúng ta mà là cái gì phía trước. Chúng ta dẹp đi sự chia rẻ bởi vì chúng ta biết đặt tương lai hàng đầu và sự khác biệt qua một bên. Chúng ta hãy buông lơi vũ khí để vươn tới ngàn cánh tay. Không làm hại ai mà tạo sự hòa đồng. Hãy để toàn cầu tự nói lên sự thật Rằng ngay cả khi chúng ta buồn khổ, chúng ta vẫn đã trưởng thành. Rằng khi đã thương đau, chúng ta đã có nhiều hi vọng. Ngay cả khi ta mệt mỏi, ta vẫn cố lên. Rằng chúng ta sẽ luôn gắn kết nhau rất thành công. Không phải vì chúng ta không bao giờ biết thất bại, nhưng bởi vì chúng ta sẽ không bao giờ gieo sự chia rẻ. Thánh kinh dạy chúng ta hãy hình dung mỗi người tự ngồi dưới dưới giàn nho và cây sung của họ thì không ai có thể làm ai sợ cả. Nếu chúng ta sống cho thời gian của chúng ta, thì sự chiến thắng không phải do sự chia cắt mà do những chiếc cầu chúng ta tạo nên. Đấy là sự hứa hẹn để được vượt thoát, đỉnh cao mà chúng ta leo lên, nếu chúng ta không ngại ngần. Đó là vì được làm một người Mỹ thì hơn cả niềm hãnh diện kế thừa. Đó là quá khứ mà chúng ta bước qua và tìm cách sửa đổi. Chúng ta đã thấy một bạo lực mà nó đã có thể sâu xé đất nước hơn là cùng nhau chia sẻ. Nó có thể tàn hại đất nước nếu nó làm trì trệ nền dân chủ. Và sự thúc ép nầy gần như thành công. Nền dân chủ có thể bị trì trệ theo thời kỳ, nhưng nó không bao giờ có thể hoàn toàn bị thất bại. Thật sự, với sự tin tưởng chân chính, chúng ta rồi sẽ hướng mắt về tương lai, lịch sử cũng đã theo dõi chúng ta. Đây là thời đại của công lý đền bù Chúng ta đã sợ sự khởi đầu của nó. Chúng ta đã không cảm thấy cần chuẩn bị để đón nhận giờ khốn khó. Nhưng trong đó chúng ta tìm thấy sức mạnh để làm chủ một thời kỳ mới, đưa đến hi vọng và nụ cười cho chính chúng ta. Vì vậy, khi có người hỏi làm thế nào chúng ta có thể chiến thắng trên sự thảm khốc? Bây giờ chúng ta khẳng định là làm sao mà sự thảm khốc có thể chiến thắng chúng ta. Chúng ta sẽ không trở lại cái gì đã qua, nhưng sẽ hướng về cái gì sẽ là: một quốc gia bị thương nhưng đầy nhân ái, dũng cảm, mạnh bạo và tự do. Chúng ta sẽ không quay cuồng hay bị ngăn trở bằng sự hăm dọa bởi vì chúng ta biết rằng sự không hành động và lười nhát của chúng ta sẽ để lại hậu quả cho thế hệ kế tiếp tương lai. Lỗi lầm của chúng ta sẽ làm gánh nặng cho họ. Nếu chúng ta hợp nhất sự độ lượng với sức mạnh, và sức mạnh với lẻ phải, thì tình yêu sẽ là di sản và làm thay đổi quyền được sinh ra của con trẻ chúng ta. Vì thế chúng ta hãy để lại một quốc gia tốt đẹp hơn đất nước mà ta đã rời bỏ. Mỗi hơi thở đập trong lồng ngực đồng của chúng ta sẽ nâng thế giới bi thương thành một thế giới kỳ diệu. Chúng ta sẽ vượt cao từ những ngọn đồi vàng trời tây. Chúng ta sẽ trỗi dậy từ hướng đông bắc lộng gió mà cha ông chúng ta đã đầu tiên nhận thức về cách mạng. Chúng ta sẽ vượt lên từ những thành phố ven hồ của những tiểu bang miền trung tây. Chúng ta sẽ vươn cao từ những miền nam phơi nắng. Chúng ta sẽ xây dựng lại, hòa giải và phục hồi. Và mỗi hóc hẽm, ngõ ngách trên đất nước đã kêu gọi mọi người khác biệt cùng hòa nhập vào nhau một cách tốt đẹp. Khi ngày đã đến, chúng ta sẽ cùng bước ra khỏi lửa khói và cùng mạnh bạo. Những bong bóng của bình minh mới sẽ được thả bay bổng. Vì luôn có ánh sáng để nhìn thấy chỉ khi nào ta có đủ can đảm. Chỉ khi nào chúng ta can đảm đủ để nhìn thấy.

*

Chúng Ta Lên Đồi

Phỏng dịch thơ: MINH SƠN LÊ Ta tự hỏi, khi một ngày lại đến Ánh sáng đâu trong tăm tối mịt mờ? Niềm tổn thương còn mang đến bao giờ, Ta phải vượt qua trùng dương sóng gió. Ta dũng cảm lao vào trong hang thú; Cứ lặng thinh chắc gì được bình an. Những thước đo khái niệm chưa rõ ràng Không phải lúc nào cũng là công lý. Bình minh trong ta trước khi ta biết. Phải làm thôi dù cách thức ra sao; Phải chứng kiến với bất cứ giá nào Đâu tan vỡ, chỉ quốc gia chưa hoàn mỹ. Chúng ta, hậu nhân của một thời đất nước Nơi cô gái da đen nô lệ nối dòng Được dưỡng nuôi bởi bà mẹ đơn thân Lại ước muốn sẽ trở thành tổng thống, Đọc một câu thôi để thấy mình đang sống. Vâng, chúng ta không bóng bẩy, xa xôi, Nhưng cùng nhau thành một khối tuyệt vời. Hợp quần lại dựng xây cùng chí nguyện, Để tạo ra đất nước hòa giao ước văn hóa, màu da, tính cách, vị nhân sinh. Không nhìn vào nơi khoảng giữa chúng mình, Mà nên thấy những gì đang phía trước. Thôi phân chia, hãy đặt tương lai lên trước, Bỏ sang bên sự khác biệt đầu tiên Chúng ta cùng đặt tay xuống nối liền Dang tay nắm cho nhau tình nhân ái. Hợp quần lại chớ mưu toan hãm hại. Để địa cầu, là ý nghĩa, lòng chung: Khi ta buồn đau, ta lớn lên cùng, Dẫu đau đớn, ta vẫn còn hy vọng, Dù mệt mỏi, ta không hề thất vọng, Mãi mãi bên nhau, cùng khúc khải hoàn— Không phải ta quên về những tiêu tan Mà ta quyết đừng gieo thêm chia rẽ. Kinh thánh cho ta nhìn ra lý lẽ Gốc nho, cây vả là chỗ ngồi chung, Và không ai được gây sự hãi hùng. Nếu ta sống hợp với tâm thời đại, thì chiến thắng không nằm nơi lưỡi kiếm mà nằm nơi tất cả những cây cầu Đó là điều ta hứa hẹn từ lâu, Leo lên ngọn đồi giá mà ta dám. Bởi niềm tự hào người Mỹ ta mang, Ta bước vào quá khứ để sửa sang. Thấy thế lực làm tan hoang đất nước thay vì chúng biết sẻ chia giao ước, Đất nước điêu tàn nếu dân chủ bị ghì cương. Nỗ lực này gần như đã kiết tường, Khi nền dân chủ theo định kỳ trì hoãn Không bao giờ nó tan hàng vĩnh viễn. Sự thật này, ta hãy vững tin hoài, Lịch sử biết, khi mình nhắm tương lai. Đây là thời đại cho lần cứu chuộc. Chúng ta sợ khi mới vào khởi cuộc. Chưa sẵn sàng cho thời khắc kinh hoàng, Nhưng trong ta, vẫn hùng tráng hiên ngang Để trước tác cho một chương đời mới, Đem hy vọng và tiếng cười vui tới, Hỏi câu rằng: phải do chính mình gieo Làm sao cho chiến thắng nỗi gieo neo? Giờ ta biết: Vì đâu mà thảm họa? Không quay lại với những gì xưa đã, Hãy chuyển dòng cho ngày tháng sang trang, Một quê hương tàn tạ nhưng vẹn toàn, Vừa tử tế, bạo, Hung và rộng rãi. Không dừng bước dù cho ai đe dọa Sự ù lỳ sẽ di họa thế hệ sau. Những sai lầm sẽ thành gánh nặng sầu Nhưng có một điều mà ta chắc chắn: Nếu ta kết tình thương cùng sức mạnh và sức mạnh cùng lẽ phải với chúng ta, Để tình yêu thành di sản của chúng ta Và thay đổi quyền bẩm sinh cho con cái. Cho đất nước mà chúng ta để lại Tốt đẹp hơn đất nước đã bỏ ta. Từng hơi thở lồng ngực nhịp bằng đồng, Nâng thế giới tổn thương này thành nơi kỳ diệu. Ta vươn lên từ núi đồi vàng miền Tây nắng chiếu. Từ vùng Đông Bắc gió lộng dấu vết tiền nhân Đã làm nên cuộc cách mạng huy hoàng. Ta vươn lên từ những hồ miền Trung Tây hùng vỹ. Từ miền Nam nắng cháy đến nung người. Dựng xây lại, giải phân và phục hồi Từng ngõ ngách có tên dưới trời Tổ quốc, Ở nơi đâu ta gọi là đất nước, Người dân ta, phong phú vẻ đẹp xinh, Sẽ nổi lên bao tài tử minh tinh Khi ngày đến, ta giã từ bóng tối, Cháy lên đi và không còn sợ hãi. Bình minh mới nở bừng khi ta trả tự do. Có ánh sáng chỉ cần chúng ta tìm tới, Nếu quyết lòng thì ánh sáng cũng là ta. 23.1.21

*

Ngọn đồi chúng ta lên

Lưu Diệu Vân chuyển ngữ

Rồi một ngày, chúng ta phân vân tìm đâu ra ánh sáng giữa vũng tối bất tận này?  Mất mát ta cưu mang, vùng biển ta chống chọi. Ta đã liều lĩnh vào lòng thú dữ.

Ta nhận ra rằng tĩnh lặng chưa hẳn là bình yên, chuẩn mực cùng ý niệm công bằng chưa hẳn là công lý. Thế mà bình minh chớm trước thời khắc ta đoán biết, bằng cách nào đó, ta đã biết, cách nào đó, ta vượt sóng gió, chứng kiến một quốc gia không tan vỡ, chỉ dở dang.

Chúng ta, những người thừa kế một đất nước, giữa thời đại mà một cô gái da đen gầy gò, xuất thân dòng dõi nô lệ, được nuôi dưỡng bởi bà mẹ đơn thân, lại có thể mơ làm tổng thống, và rồi thấy mình đang diễn thơ cho một vị tổng thống.

Dĩ nhiên chúng ta còn xa bóng bảy, cũng chẳng cận tinh khôi, không có nghĩa chúng ta phải gồng mình nhào nặn ra một khối hoàn hảo. Chúng ta cố gắng kết tinh một khối cùng mục đích, một đất nước cam kết bảo vệ nhiều văn hóa, màu da, cá tính, và phận người.

Và ta nhìn thẳng vào con đường trước mặt hơn là săm soi khoảng cách giữa chúng ta. Ta khép lại sự chia rẽ bởi chúng ta biết đặt ưu tiên cho tương lai. Trước hết chúng cần phải bỏ qua những dị biệt.

Chúng ta buông vũ khí xuống để có thể dang rộng vòng tay cho nhau. Chúng ta không hãm hại nhau, cùng hòa hợp với tất cả. Hãy để trái đất này, chứ không ai khác, ca lên sự thật, rằng, ngay cả lúc đau buồn, chúng ta đã trưởng thành. Ngay cả lúc tổn thương, chúng ta đã hy vọng.

Rằng trong lúc mỏi mệt, chúng ta đã cố gắng. Chúng ta mãi gắn bó với nhau, cùng chiến thắng, không phải vì chúng ta không bao giờ nếm lại mùi thất bại, mà vì ta sẽ không gieo rắc rẽ chia nữa.

Kinh thánh dạy chúng ta hãy hình dung nơi mọi người ngồi dưới nhành nho, gốc sung của riêng mình, và không ai có thể làm ai sợ hãi.

Để thời đại của chúng ta tròn đầy ý nghĩa, vinh quang sẽ không chói lòa ánh thép nhưng sẽ soi sáng những chiếc cầu ta xây, là lời hứa khai quang ngọn đồi ta chế ngự nếu dám đương đầu, bởi bổn phận công dân không chỉ là niềm tự hào ta thừa hưởng, mà là quá khứ ta bước vào và cách ta vá víu nó. 

Chúng ta đã đối mặt với thế lực muốn đập nát thay vì san sẻ đất nước, muốn hủy diệt mảnh đất này bằng cách trì hoãn dân chủ.

Nỗ lực này gần như sắp thành công, nhưng dẫu nền dân chủ đôi khi bị trì hoãn, nhưng chẳng bao giờ bị đánh gục vĩnh viễn. Chúng ta phó thác vào chân lý này, đức tin này. Bởi trong lúc ta hướng tầm về tương lai, lịch sử đang dõi mắt nhìn chúng ta.

Đây là kỷ nguyên của cứu chuộc chính nghĩa. Chúng ta từng khiếp sợ trước gian dối. Chúng ta cảm thấy chưa sẵn sàng trở thành những người thừa kế giây phút kinh hoàng ấy, nhưng từ đó, ta tìm thấy sức mạnh để viết nên một chương sử mới, mang lại niềm tin và tiếng cười cho mình.

Nên, có lần chúng ta hỏi: “làm sao có thể vượt qua tai ương?”, thì giờ, chúng ta quả quyết, “tai ương nào có thể thắng chúng ta?” Ta không diễn hành quay lại sự đã rồi, nhưng sẽ tiến đến cái sẽ trở thành, một đất nước thương tích nhưng toàn vẹn, nhân từ và dũng cảm, mãnh liệt và tự do. Chúng ta sẽ không quay lưng hay để dọa dẫm làm gián đoạn.

Bởi vì chúng ta hiểu hậu thế sẽ thừa hưởng thụ động và trì trệ của chúng ta. Sai lầm của chúng ta sẽ là gánh nặng cho con cháu. Duy chắc một điều. Nếu ta kết hợp khoan dung với sức mạnh, và sức mạnh với lẽ phải, thì tình thương sẽ trở thành di sản trong mọi cuộc đổi thay, quyền bẩm sinh của con cháu ta.

Hãy để lại một đất nước tốt đẹp hơn cái tiền nhân để lại cho chúng ta, bằng trọn hơi trở từ lồng ngực nâu đồng dồn dập trong tôi, chúng ta sẽ nâng thế giới tổn thương thành kỳ diệu. Ta sẽ vực dậy từ những ngọn đồi óng ả từ phía Tây, sẽ trỗi dậy từ luồng gió Đông Bắc nơi tổ tiên lần đầu ấp ủ cuộc cách mạng. Ta sẽ vươn lên từ những thành phố ven hồ miền Trung Tây.

Chúng ta sẽ vươn lên từ phương Nam nắng cháy. Ta sẽ tái tạo, hòa giải, phục hồi, mọi ngõ ngách đất nước, mọi góc cạnh được gọi là quê hương, giống nòi chúng ta đa dạng và đẹp đẽ, sẽ trỗi dậy tả tơi nhưng diễm lệ.

Rồi một ngày, chúng ta bước ra khỏi vũng tối, rực lửa và can trường.

Chúng ta thả tự do cho bình minh mới nở rộ vì ánh sáng chỉ có thể là vĩnh viễn nếu ta đủ dũng khí để nhận ra, nếu chúng ta đủ dũng khí để hóa thân. 

 

21.1.2021

*

LEO ĐỒI THẾ KỶ

Pháp Hoan Mai Công Lập dịch

Khi ngày đến và chúng ta tự hỏi,

Nơi nào ta có thể tìm thấy ánh sáng giữa bóng tối mịt mùng?

Mang mất mát trên lưng,

Vượt qua muôn trùng sóng

Trước mưa gió bịt bùng ta không hề nao núng

Và ta biết được rằng:

Không phải lúc nào niềm thinh lặng

Cũng là hoà bình

Và những chuẩn mực và khái niệm của sự công minh

Cũng là công lý

Nhưng thứ thuộc về ta là hừng đông thế kỷ

Trước khi chúng ta biết

Trước khi chúng ta hay

Vượt qua bao chướng ngại chúng ta bay

Lên cao và chứng kiến

Một quốc gia vẫn chưa được hoàn thiện

Nhưng không hề tan hoang

Là những người thừa kế chúng ta đang

Bước vào thời đại mới

Nơi một cô bé gầy gò yếu đuối

Với tổ tiên là những người nô lệ da đen

Được nuôi nấng bởi một bà mẹ đơn thân

Có thế ước mơ được trở thành tổng thống

Và hôm nay thấy bản thân mình đang đứng

Ở chính nơi đây

Để được đọc những lời này trước mặt thính chúng.

Dẫu biết rằng đường còn xa vạn dặm

Để đạt đến trinh nguyên và sự vẹn toàn

Nhưng điều đó không hề có nghĩa rằng

Chúng ta đang đấu tranh để dựng nên một liên minh hoàn hảo

Thay vào đó chúng ta đang tranh đấu

Để tạo nên một quốc gia

Đa sắc tộc, đa văn hoá, đầy nhân phẩm và lòng vị tha

Vậy nên chúng ta đưa mắt nhìn về phía trước

Mà không nhìn vào những gì đang cản bước

Xoá bỏ những trở ngại và hướng đến tương lai

Bởi chúng ta biết được những gì thuộc về ngày mai

Và gạt sang một bên những gì còn khác biệt

Đặt xuống đạn dược

Vươn cánh tay ra

Sống trong an ổn và hài hoà

Và để thế giới thấy được rằng đây chính là chân lý:

Dẫu ta có buồn đau, ta vẫn không nhụt chí

Dẫu ta có khổ luỵ, vẫn hy vọng khôn nguôi

Dẫu sức lực cạn rồi, ta vẫn không dừng lại

Rằng nếu chúng ta đứng bên nhau, mãi mãi

Thì hoa trái sẽ là chiến thắng và vinh quang

Chẳng phải vì chúng ta không biết đến thất bại và tai ương

Mà chỉ vì chúng ta không bao giờ gieo rắc

Vào trái tim con người sự chia cắt

Và nỗi căm hờn.

Thánh thư đã nói với ta rằng

Hãy hình dung những người đàn bà và đàn ông

Ngồi dưới tán cây nho và cây vả

Và không ai sẽ làm hại ai cả

Rằng nếu chúng ta sống đúng với thời đại của mình

Thì chúng ta sẽ đạt được ánh quang vinh

Không phải từ thanh kiếm mà từ những cây cầu ta đã dựng

Rằng lời hứa đi vào vùng đất thánh

Và ngọn đồi thế kỷ chúng ta leo

Chỉ khi nào chúng ta dám khát khao.

Bởi một công dân Mỹ không chỉ có mỗi niềm tự hào

Mà chúng ta nhận được

Mà trên hết chúng ta cần dấn bước

Vào quá khứ để sửa chữa những lỗi lầm

Chúng ta đã thấy được những thế lực muốn đạp đổ đất nước dưới chân

Thay vì muốn cùng nhau chia sẻ

Dẫu cái giá phải trả là cả một quốc gia, một tiến trình dân chủ

Nhưng nền dân chủ chỉ có thể bị trì hoãn một thời gian

Mà sẽ không bị đánh đổ hoàn toàn

Với niềm tin và chân lý

Chúng ta sẽ cùng nhau dựng xây nên ý chí

Và lịch sử sẽ trừng mắt nhìn chúng ta

Khi chúng ta dõi mắt về phương xa

Để đón chờ một bình minh mới.

Và đây là kỷ nguyên của sự cứu rỗi

Và chúng ta sợ hãi khi nó mới hình thành

Bởi chúng ta chưa chuẩn bị tinh thần

Để trở thành kẻ kế thừa những khắc giờ tăm tối

Nhưng chúng ta đã tìm thấy một sức mạnh mới

Để viết nên một trang sử huy hoàng

Để hiến tặng hy vọng và nỗi hân hoan

Và có một lần chúng ta thầm tự hỏi

Làm thế nào ta có thể đánh bại

Trước những mối tai ương

Nhưng giờ đây ta có thể khẳng định hoàn toàn

Rằng tai ương không thể đánh bại chúng ta được?

Rằng chúng ta sẽ hướng về phía trước

Mà không lùi lại đằng sau

Một quốc gia bầm dập nhưng vẫn ngẩng cao đầu

Một quốc gia vị tha và dũng mãnh

Một quốc gia tự do và kiên định.

Và chúng ta sẽ không quay lại từ đầu

Vì những lời hăm doạ

Bởi ta biết nếu chúng ta do dự

Thời con cháu chúng ta sẽ lãnh đủ

Và những sai lầm của chúng ta hôm nay

Sẽ là gánh nặng của chúng ở tương lai

Nhưng có một điều chúng ta luôn chắc chắn

Rằng nếu chúng ta kết hợp được sức mạnh

Cùng với lẽ phải và lòng khoan dung

Thời tình yêu chính là di sản chung

Mà chúng ta để lại

Và chúng ta sẽ đổi thay mãi mãi

Quyền của những đứa trẻ sắp sửa được sinh ra

Và đất nước của chúng ta

Sẽ tốt đẹp hơn đất nước mà cha ông ta để lại

Và mỗi hơi thở từ bộ ngực đồng đôi tay ta vỗ mãi

Và nâng thế giới lên trên miền sáng tươi

Và chúng ta sẽ vươn lên từ những ngọn đồi

Ở miền viễn tây vàng óng

Và chúng ta sẽ vươn lên từ vùng đông bắc gió lộng

Nơi cách mạng ra đời

Và chúng ta sẽ vươn lên từ những thành phố rạng ngời

Miền trung tây xa ngái

Và chúng ta sẽ vươn lên từ miền Nam nắng cháy

Và tất cả sẽ hoà giải và dựng xây

Từ mọi ngõ ngách của đất nước chúng ta đây.

Những con người xinh đẹp và đa dạng

Sẽ hiện lên cùng ánh sáng

Đầy thương tích nhưng vẫn đẹp xinh

Khi ngày đến và chúng ta bước ra khỏi bóng tối xung quanh

Hiên ngang và rực rỡ

Trước một hừng đông mới mẻ

Đang dần hiện ra

Bởi ánh sáng luôn có mặt nếu ta

Dám nhìn thẳng vào nó

Bởi ánh sáng luôn có mặt nếu ta

Dám trở thành chính nó.

*

VƯỢT ĐỒI

Chuyển dịch: Uyên Phương

Khi ngày đến, bâng khuâng ta tự hỏi

Ánh sáng đâu trong bóng tối phủ đầy?

Biển mênh mông với mất mát không khuây

Ta can đảm thoát khỏi lòng thú dữ

Ta hiểu được lặng thinh là một chữ

Không luôn luôn đồng nghĩa với an bình

Và “công bằng” trong khái niệm thường tình

Chưa ắt hẳn là công minh, công lý

Chợt rạng đông, bừng trước khi ta nghĩ

Thật diệu kỳ ta thoát khỏi bão dông

Một quốc gia chẳng nát giữa cuồng phong

Chỉ đơn thuần chưa hoàn thành, hoàn thiện

Ta nô lệ của một thời miên viễn

Bé Da Đen mẹ nuôi lớn một tay

Ôm giấc mơ làm Tổng Thống mai này

Đang đọc thơ trong ngày ngài nhậm chức

Còn xa lắm, những giũa mài chuẩn mực

Nói làm chi đến tinh khiết vẹn nguyên

Ta đấu tranh không phải để lập nên

Một quốc gia thật vô cùng tuyệt hảo

Mà là để tiến lên trong dông bão

Đến tương lai tạo dựng một nước nhà

Mọi sắc tộc, văn hóa với màu da

Đa đặc tính, từng con người thân phận

Ta ngước nhìn những trở ngăn bất tận

Trước mắt ta, nào phải giữa chúng ta

Vì tương lai gác chia rẽ bất hòa

Dang tay rộng để nối tình thân ái

Ta kiếm tìm thuận hòa không hãm hại

Để địa cầu nói sự thật cùng nhau

Ta lớn lên từ phiền muộn khổ đau

Từ tổn thương thắp lên tia hy vọng

Ta cố sức dù mệt nhoài cuộc sống

Gắn kết nhau ta đi đến vinh quang

Chẳng phải vì thất bại sẽ tiêu tan

Nhưng vì ta không gieo mầm chia rẽ

Lời Chúa phán Thánh Kinh xưa có kể

Dưới gốc nho ta sẽ được nghỉ ngơi

Hưởng an vui sung túc đến muôn đời

Lề luật Chúa, còn ai làm ta sợ?

Thời đại mới đường vinh quang rộng mở

Bằng nhịp cầu, đâu phải bởi gươm đao

Thảo nguyên xanh lời hứa của thuở nào

Vượt đồi núi nếu ta cùng can đảm

Niềm kiêu hãnh khắc sâu trong tâm khảm

Là con dân của nước Mỹ kiên cường

Bỗng lâm vào cảnh quá khứ đau thương

Lối mòn xưa ta tìm đường sửa lại

Ta chứng kiến lực lượng đầy nguy hại

Thà phá tan, không san sẻ nước nhà

Quyết cản ngăn nền dân chủ quốc gia

Trời bất dung nên mưu đồ thất bại

Nền dân chủ tuy gặp nhiều trở ngại

Chưa bao giờ bị vĩnh viễn tiêu tan

Ta vững tin vào sự thật rõ ràng

Hướng tương lai, viết lên trang sử mới

Thời cứu chuộc của công minh đã tới

Ta lo âu khi khởi điểm bắt đầu

Tinh thần ta nào đã chuẩn bị đâu

Để trải nghiệm kinh hoàng giây phút ấy

Qua thời khắc hiểm nguy ta đã thấy

Hy vọng đầy lịch sử mới sang trang

Làm thế nào ta đánh bại trái ngang?

Ta khảng khái trái ngang sao thắng được

Đường rộng mở tương lai ta dấn bước

Thân tím bầm, tơi tả nhưng vẹn nguyên

Chuộng tự do, nhân ái ta tiến lên

Bằng dũng khí, quyết không quay lưng lại

Lời đe dọa chẳng khiến ta sợ hãi

Vì tương lai, không thụ động trệ trì

Gánh lỗi lầm nào ta có sá chi

Ta không để cháu con ta phải chịu

Có một điều rõ ràng ta thấu hiểu

Lòng nhân từ với sức mạnh vô biên

Nếu kết hợp cùng lẽ phải tất nhiên

Thì tình yêu sẽ trở thành di sản

Hãy để lại một quốc gia xán lạn

Đẹp tươi hơn gia sản của cha ông

Mỗi nhịp tim từ lồng ngực bằng đồng

Biến khổ đau thành niềm tin hy vọng

Ta trỗi dậy từ ngọn đồi vàng óng

Miền Viễn Tây luôn xinh đẹp tuyệt vời

Từ Đông Bắc, lồng lộng gió muôn nơi

Nôi cha ông khởi đầu làm cách mạng

Từ đô thành vùng Trung Tây đa dạng

Từ miền Nam nắng tỏa sáng chan hòa

Ta bắt tay xây dựng lại quốc gia

Giữ hòa khí ta cùng nhau hồi phục

Từng mọi nẻo quê hương từng góc khuất

Những con người đủ sắc tộc khắp nơi

Sẽ đứng lên dù bầm dập tả tơi

Nhưng rạng rỡ và vô cùng đẹp đẽ

Trong bóng đêm ta bước ra mạnh mẽ

Chẳng sợ chi, tim bừng ngọn lửa hồng

Đón tự do dần lớn trong hừng đông

Vì ánh sáng mãi luôn luôn hiện hữu

Nếu ta đủ can đảm nhìn ánh sáng

Nếu ta đủ can đảm làm ánh sáng

01/31/2021

NGỌN ĐỒI TA ĐI LÊN

Bản dịch: Hàn Thủy

(nguồn diendan.org)

Khi ngày đến chúng ta tự hỏi,

tìm đâu ánh sáng trong tăm tối mãi không thôi?

Mất mát phải kéo theo,

qua biển dài phải lội

Trong bụng thú hiên ngang chống chọi

Ta đã học được rằng yên tĩnh không cứ là yên bình

Và ý niệm cùng chuẩn mực cho một điều đơn giản là có đó

Không luôn luôn là Đạo-lý1

Và tuy vậy bình minh vẫn bên ta

trước khi chúng ta nhận thấy thế

Bằng một cách nào đó ta thực hiện

Bằng một cách nào đó ta trải nghiệm

Một đất nước không tan vỡ

tuy đơn giản là, hoàn chỉnh thì chưa

Chúng ta những kẻ kế thừa một đất nước ở một thời điểm

Mà một cô gái Da Đen

đến từ dòng người nô lệ, được người mẹ độc thân nuôi lớn

lại có thể mơ đến ngày làm tổng thống

chỉ để thấy mình đọc thơ cho ông ấy nghe

Và vậy đó chúng ta còn lâu mới phong nhã và đã xa cái ban sơ, nhưng chúng ta cũng không nỗ lực hình thành một khối liên hiệp hoàn hảo

Chúng ta đang nỗ lực rèn đúc một khối liên hiệp có mục đích

Để kiến tạo một đất nước dấn thân cho mọi nền văn hoá, màu da, tính cách và phận người

Và vậy đó chúng ta không ngước mắt nhìn vào những gì chen giữa chúng ta, mà nhìn những gì ta đang đối diện

Chúng ta đóng lại những chia rẽ vì chúng ta biết, để đặt tương lai trên hết,

chúng ta cần gạt qua một bên sự khác biệt

Chúng ta hạ kiếm đao

để có thể mở rộng vòng tay tới bên nhau

Chúng ta không nhằm tổn hại ai và nhằm sự hài hoà cho mọi người

Hãy để cả địa cầu cùng cất tiếng nói sự thực này, và chỉ cần thế thôi:

Rằng ngay khi đau buồn, chúng ta vẫn lớn lên

Rằng ngay khi tổn thương, chúng ta vẫn hy vọng

Rằng ngay khi mệt mỏi, chúng ta vẫn kiên trì

Rằng chúng ta sẽ luôn luôn gắn bó, và chiến thắng

Không bởi vì chúng ta không bao giờ thất bại nữa

Nhưng bởi vì chúng ta sẽ không bao giờ gieo mầm chia rẽ

Kinh thánh dạy chúng ta biết hình dung

mọi người ngồi gốc nho hay gốc sung của riêng mình

Và sẽ không ai làm họ sợ hãi2

Nếu chúng ta phải sống cùng với thời đương đại

Thì chiến thắng không nằm trong lưỡi gươm

Mà trong những cây cầu chúng ta đã xây dựng

Đó là trảng cỏ hứa hẹn

Trên ngọn đồi chúng ta đi lên

Nếu chúng ta dũng cảm

Như thế bởi vì là người Mỹ chúng ta thừa hưởng nhiều hơn chỉ một niềm kiêu hãnh,

như thế là chúng ta bước vào quá khứ

và làm sao chúng ta đền bù cho nó

Ta đã thấy một sức mạnh có thể đập vỡ quốc gia này, thay vì cùng chia sẻ

Nó có thể triệt tiêu đất nước ta trong nghĩa ngăn trở nền dân chủ

Và động lực đó đã rất gần thành công

Nhưng dù có thể bị ngăn trở theo chu kỳ, nền dân chủ không bao giờ thất bại vĩnh viễn

Vào chân lý này

vào niềm tin này, chúng ta kỳ vọng

Bởi vì trong khi chúng ta chú mục vào tương lai

thì lịch sử đang nhìn chúng ta

Đây là thời đại của sự cứu chuộc công bằng

Chúng ta sợ hãi thấy đòi hỏi này xuất hiện

Chúng ta không cảm thấy đã sẵn sàng thừa kế

những giờ kinh hoàng như thế

nhưng đó cũng là khi ta tìm thấy sức mạnh

để viết lên một trang sử mới

Để tặng cho ta hy vọng và tiếng cười

Cho nên nếu đã có lần ta tự hỏi

làm sao và có thể nào ta đã vượt qua thảm hoạ ?

Thì hiện nay ta khẳng định

Làm sao mà thảm hoạ có thể thắng chúng ta?

Chúng ta sẽ không trở lại tình thế đã xảy ra

mà đi tới những gì sẽ là

Một đất nước bầm tím nhưng vẹn toàn

rộng lượng nhưng táo bạo,

dũng mãnh và tự do

Chúng ta không thể bị quay ngược

hay vì bị đe doạ mà bỏ cuộc

Bởi ta biết, sự ù lì và thụ động

sẽ nằm trong di sản cho thế hệ sau

Lầm lỗi của ta chuyển thành gánh nặng trên vai họ.

Nhưng một điều là chắc chắn:

Nếu chúng ta kết hợp nhân từ và sức mạnh

và sức mạnh cùng lẽ phải,

thì yêu thương sẽ trở thành gia tài của chúng ta

và thay đổi quyền lợi bẩm sinh cho con cháu

Như vậy thì, ta hãy để lại một đất nước

tươi đẹp hơn như khi chúng ta nhận được

Từng hơi thở trong bầu ngực màu đồng cổ của tôi,

chúng ta sẽ nâng cao thế giới tổn thương này lên thành một miền kỳ diệu

Chúng ta sẽ cao lên từ nhưng ngọn đồi trải ánh vàng miền tây

Chúng ta sẽ cao lên từ miền đông-bắc gió lộng

nơi tổ tiên ta đã khơi đầu cuộc cách mạng

Chúng ta sẽ cao lên từ những thành phố ven hồ trong các bang trung-tây

Chúng ta sẽ cao lên từ miền nam rực nắng

Chúng ta sẽ tái thiết, hoà giải và khôi phục

và từng xó xỉnh quen thuộc của đất nước và từng góc khuất ta gọi tên tổ quốc,

dân tộc chúng ta đa dạng và đẹp đẽ sẽ vươn lên, trải va đập và đẹp đẽ

Khi ngày đến chúng ta bước ra ngoài bóng tối, rực rỡ và không sợ hãi

Bình minh tinh khôi bừng nở khi ta mở vòng tay

Bởi vì ánh sáng luôn luôn có

chỉ cần chúng ta đủ can đảm nhìn thấy

Chỉ cần chúng ta đủ can đảm là nó

Ghi chú

Amanda Gorman là một nhà thơ và nhà hoạt động người Mỹ đến từ Los Angeles, California. Tác phẩm của Gorman tập trung vào các vấn đề về áp bức, nữ quyền, chủng tộc và bị gạt ra ngoài lề xã hội, cũng như cộng đồng người châu Phi. Gorman là người đầu tiên được phong danh hiệu Nhà thơ trẻ quốc gia.

Bài thơ “The Hill We Climb” của cô đã được đọc tại lễ nhậm chức Tổng thống Hoa Kỳ của Joe Biden ngày 20.1.2021.

Xin chân thành cám ơn Quý Anh Chị: Thụy Mân, Nghia Bui, DQ Do, Minh Phượng, Trần Mộng Tú, Hương Nam, Lê Minh Sơn, Lưu Diệu Vân, Pháp Hoan Mai Công Lập Uyên Phương và Hàn Thủy về 11 bài dịch xuất sắc đã post ở trên.

Đọc thêm :

Về bài thơ The Hill We Climb của Amanda Gorman