2013 inauguration speech

Diễn văn nhậm chức

của Tổng thống Barack Obama

Video Barack Obama 2013 Inauguration Speech

Thưa Phó Tổng thống Biden, Ngài Chánh án Tối cao Pháp viện, các thành viên Quốc hội Hoa Kỳ, các quý khách, và các bạn công dân:

Mỗi lần chúng ta tập trung lại ở đây để nhậm chức cho một tổng thống thì chúng ta lại được chứng kiến sức mạnh bền bỉ của Hiến pháp của chúng ta. Chúng ta khẳng định lời hứa của nền dân chủ của chúng ta. Chúng ta nhớ ra rằng những gì gắn kết quốc gia của chúng ta không phải là mầu da của chúng ta, những nguyên tắc của tín ngưỡng của chúng ta, hay là nguồn gốc tên gọi của chúng ta. Điều làm chúng ta trở thành ngoại lệ, điều làm cho chúng ta là người Mỹ chính là sự tuyên bố trung thành của chúng ta với một lý tưởng đề ra trong một tuyên ngôn đưa ra hơn hai thế kỷ trước:

"Chúng tôi khẳng định một chân lý hiển nhiên rằng mọi người sinh ra đều bình đẳng, rằng tạo hóa đã ban cho họ những quyền tất yếu và bất khả xâm phạm, trong đó có quyền Sống, quyền được Tự do và mưu cầu Hạnh phúc."

Ngày hôm nay chúng ta đi tiếp một hành trình bất tận để kết nối ý nghĩa của những lời đó với thực tế của thời đại chúng ta. Bởi vì lịch sử đã cho chúng ta thấy rằng mặc dù những sự thật này có thể là tự thân đúng, chúng chưa bao giờ là tự thân thực hiện. Mặc dù tự do là một món quà từ Thượng Đế, nó phải được gìn giữ bởi chính con dân Thượng Đế trên thế giới này. Những người ái quốc của thời năm 1776 đã không chiến đấu để thay một nền độc tài của một vị vua bằng những đặc quyền của một thiểu số, hay sự cai trị của một băng đảng. Họ đã cho chúng ta một nền cộng hòa, một chính phủ của dân, do dân, và vì dân, tin tưởng rằng mỗi thế hệ sẽ cùng gìn giữ tư tưởng lập quốc của chúng ta.

Và trong hơn 200 năm qua chúng ta đã làm được việc đó.

Với máu tứa ra từ vết roi, và máu tứa ra từ vết gươm chém, chúng ta nhận ra rằng không có liên bang nào dựa trên những nguyên tắc về tự do và bình đẳng lại có thể sống sót trong trạng thái nửa nô lệ, nửa tự do. Chúng ta đã tự làm mới mình, và thề cùng nhau tiến lên phía trước.

Cùng nhau chúng ta xác định rằng một nền kinh tế hiện đại đòi hỏi phải có đường sắt và đường cao tốc để tăng nhanh tốc độ đi lại và thương mại, phải có trường học và đại học để đào tạo những nhân công của chúng ta.

Cùng nhau chúng ta phát hiện ra rằng một thị trường tự do chỉ có thể phát triển được khi có các quy định để đảm bảo có cạnh tranh và cạnh tranh bình đẳng.

Cùng nhau chúng ta đã quyết định rằng một quốc gia vĩ đại phải chăm sóc những người dễ bị tổn thương và bảo vệ cho người dân của nó chống lại những tai họa và hiểm nguy tồi tệ nhất trong đời.

Trong khi làm tất cả những điều đó, chúng ta chưa bao giờ bỏ đi sự nghi ngờ của chúng ta đối với vai trò của một quyền lực trung tâm, và chúng ta cũng chưa bao giờ bỏ trọn niềm tin vào sự tưởng tượng rằng một chính phủ có thể diệt trừ mọi loại tệ nạn xã hội. Sự hân hoan của chúng ta với sáng kiến và tinh thần kinh doanh, niềm tin bất biến của chúng ta đối với lao động miệt mài và trách nhiệm cá nhân, là những hằng số trong tính cách của chúng ta.

Bởi vì chúng ta luôn hiểu rằng khi thời thế thay đổi thì chúng ta cũng phải thay đổi, rằng sự trung thành của chúng ta với những nguyên tắc lập quốc đòi hỏi chúng ta phải có những giải pháp mới đối với những thách thức mới, rằng việc bảo vệ những quyền tự do cá nhân của chúng ta đòi hỏi một cách sâu xa sự hành động tập thể. Bởi vì cũng giống như những quân nhân Mỹ không thể nào đối chọi được với những thế lực phát xít hay cộng sản chỉ với súng hỏa mai và dân quân, người dân Mỹ không thể đáp ứng được những đòi hỏi của thế giới hôm nay nếu chỉ hành động đơn lẻ. Không có một người đơn độc nào có thể đào tạo cho tất cả những giáo viên toán và khoa học mà chúng ta cần để trang bị cho trẻ em của chúng ta cho tương lai; hay xây dựng những con đường và mạng lưới và những phòng thí nghiệm sẽ giúp mang công việc và doanh nghiệp đến với đất nước của chúng ta. Chính lúc này, hơn bất kỳ lúc nào khác, chúng ta phải làm những việc này cùng nhau, như một quốc gia, như một dân tộc.

Thế hệ người Mỹ này đã được thử thách bằng những khủng hoảng đã giúp tôi luyện ý chí quyết tâm của chúng ta và chứng tỏ sự kiên định của chúng ta. Một thập kỷ chiến tranh giờ đang kết thúc. Và sự phục hồi kinh tế đã bắt đầu. Những khả năng của nước Mỹ là vô hạn, bởi vì chúng ta sở hữu tất cả những tính cách mà thế giới không biên giới này đòi hỏi: tuổi trẻ và động cơ tiến lên, sự đa dạng và cởi mở, năng lực bất tận đối phó với rủi ro, khả năng tái tạo thiên phú. Thưa đồng bào Mỹ của tôi, chúng ta được tạo ra cho một thời điểm như thế này, và chúng ta sẽ chớp được thời điểm này, nếu như chúng ta làm vậy cùng nhau.

Bởi vì chúng ta, nhân dân, hiểu rằng đất nước của chúng ta không thể thành công khi mà một thiểu số ngày càng nhỏ kiếm sống rất tốt và một đa số ngày càng lớn phải chật vật kiếm ăn. Chúng ta tin tưởng rằng sự phú cường của Mỹ phải được đặt trên bờ vai rộng của một tầng lớp trung lưu ngày càng phát triển. Chúng ta biết rằng nước Mỹ trở nên giầu mạnh khi mỗi người đều tìm thấy sự độc lập và niềm tự hào trong công việc của họ, khi mà mức lương của công việc lao động trung thực có thể giải phóng các gia đình khỏi bờ vực của sự khó khăn. Chúng ta trung thành với lập trường lập quốc của chúng ta khi một bé gái sinh ra trong cảnh bần cùng biết rằng cô ấy có cùng cơ hội thành công như bất cứ ai khác bởi vì cô ấy là một người Mỹ, cô ấy tự do, và cô ấy bình đẳng không chỉ trong mắt Thượng Đế mà còn trong mắt của chính chúng ta.

Chúng ta hiểu rằng những chương trình mòn cũ của chúng ta không còn đủ đáp ứng những nhu cầu của thời đại của chúng ta. Và vì thế chúng ta phải vận dụng những ý tưởng và công nghệ mới để tái tạo chính phủ của chúng ta, sửa đổi luật thuế của chúng ta, cải tổ trường học của chúng ta, và tăng cường năng lực cho công dân của chúng ta với những kỹ năng họ cần để làm việc chăm chỉ hay để học thêm, để vươn cao hơn. Nhưng khi mà công cụ thay đổi thì mục đích của chúng ta không đổi: một quốc gia ban thưởng cho nỗ lực và quyết tâm của từng cá nhân người Mỹ. Đó chính là điều mà thời khắc này đòi hỏi chúng ta. Điều này sẽ mang lại ý nghĩa thực sự cho tư tưởng của chúng ta.

Chúng ta, nhân dân, vẫn tin rằng mỗi công dân đều đáng được hưởng một mức độ an sinh và nhân phẩm căn bản. Chúng ta phải lựa chọn khó khăn để làm giảm chi phí y tế và quy mô khoản thâm hụt ngân sách của chúng ta. Nhưng chúng ta bác bỏ thứ niềm tin cho rằng nước Mỹ phải lựa chọn giữa việc chăm sóc cho thế hệ đã xây dựng đất nước này và việc đầu tư vào thế hệ sẽ xây dựng nó trong tương lai. Bởi vì chúng ta nhớ tới những bài học của quá khứ, thời mà người ta phải sống những năm cuối đời trong cảnh bần hàn và thời mà cha mẹ của những em bé tật nguyền không biết tìm kiếm trợ giúp ở đâu.

Chúng ta không tin rằng ở đất nước này tự do chỉ dành riêng cho những người may mắn hay hạnh phúc chỉ dành riêng cho một nhóm nhỏ. Chúng ta nhận thức được rằng dù chúng ta sống có trách nhiệm tới đâu trong cuộc đời mình thì bất kỳ ai trong chúng ta vào bất kỳ lúc nào cũng có khả năng phải đối mặt với sự mất việc hay sự đau ốm bất ngờ hay một ngôi nhà bị quét đi trong một cơn bão lớn. Những cam kết chúng ta lập ra với nhau thông qua các chương trình Medicare và Medicaid và An sinh Xã hội (Social Security), chúng không làm nhụt đi ý chí tự lực của chúng ta, mà làm chúng ta mạnh lên thêm. Chúng không biến chúng ta thành quốc gia của những kẻ ăn bám hưởng thụ mà cho phép chúng ta được tự do hơn để đối mặt với những mạo hiểm và rủi ro đã giúp đất nước này trở nên vĩ đại.

Chúng ta, nhân dân, vững tin rằng những trách nhiệm của chúng ta là người Mỹ không chỉ là trách nhiệm đối với chính chúng ta mà còn đối với cả các thế hệ tương lai. Chúng ta sẽ phản ứng với nguy cơ biến đổi khí hậu, biết rằng nếu không làm vậy sẽ phản bội con em chúng ta và các thế hệ tương lai. Một vài người vẫn còn từ chối tin vào những kết luận khoa học thuyết phục, nhưng không có ai có thể tránh được ảnh hưởng tồi tệ của những đám cháy lớn, hạn hán chết người, và những cơn bão càng lúc càng mạnh hơn.

Con đường tiến tới các nguồn năng lượng bền vững có thể dài và đôi khi khó khăn. Nhưng người Mỹ không thể kháng cự lại sự chuyển đổi này. Chính chúng ta phải lãnh đạo quá trình này. Chúng ta không thể để mất vào tay những nước khác công nghệ có thể mang tới những công việc mới và những ngành công nghiệp mới. Chúng ta phải nắm lấy tiềm năng mà nó hứa hẹn. Đây chính là cách sẽ giúp chúng ta duy trì được sức sống kinh tế của chúng ta và những của quý quốc gia của chúng ta là rừng và sông hồ, đất đai trồng trọt và những đỉnh cao tuyết phủ. Đây chính là cách chúng ta sẽ bảo vệ hành tinh của chúng ta, mà Thượng Đế đã giao cho chúng ta chăm sóc. Đây chính là cách chúng ta mang lại ý nghĩa cho tư tưởng mà những vị lập quốc khi xưa đã tuyên bố.

Chúng ta, nhân dân, vững tin rằng để có an ninh bền vững và hòa bình lâu dài không đòi hỏi phải có một cuộc chiến tranh bất tận. Những nam nữ quân nhân quả cảm của chúng ta được tôi luyện trong lửa đạn không có đối thủ về kỹ năng và lòng dũng cảm. Các công dân của chúng ta, nuôi kỷ niệm về những người đã hy sinh, biết quá rõ cái giá phải trả cho tự do. Sự thấu hiểu về những hy sinh của họ sẽ làm cho chúng ta mãi mãi cảnh giác đối với những kẻ có thể làm hại chúng ta. Nhưng chúng ta cũng là hậu duệ của những người đã chiến thắng bằng cả hòa bình chứ không chỉ trong chiến tranh - những người đã biến những kẻ thù không đội trời chung thành bạn trung thành - và chúng ta cũng phải mang những bài học này vào thời đại này của chúng ta.

Chúng ta sẽ bảo vệ người dân của chúng ta, và đề cao những giá trị của chúng ta thông qua sức mạnh của vũ khí, và nhà nước pháp quyền. Chúng ta sẽ thể hiện lòng can đảm của chúng ta để cố gắng giải quyết những khác biệt với các quốc gia khác một cách hòa bình. Không phải vì chúng ta ngây thơ về những hiểm họa mà chúng ta đối mặt mà bởi vì sự gắn kết, can dự có thể giúp gạt đi những nghi kỵ và nỗi sợ một cách lâu bền hơn.

Nước Mỹ sẽ là điểm tựa cho các liên minh mạnh ở mọi nơi trên thế giới. Và chúng ta sẽ tái lập những thể chế giúp mở rộng năng lực của chúng ta nhằm đối phó với những khủng hoảng ở nước ngoài. Bởi lẽ không ai có nhiều lợi ích trong một thế giới hòa bình hơn quốc gia hùng mạnh nhất trong thế giới đó. Chúng ta sẽ ủng hộ nền dân chủ từ châu Á tới châu Phi, từ châu Mỹ tới Trung Đông, bởi vì những lợi ích của chúng ta và lương tâm của chúng ta bắt buộc chúng ta phải đứng về phía những người còn đang mong mỏi được tự do. Và chúng ta phải là nguồn hy vọng cho người nghèo, người đau ốm, người bị đẩy ra ngoài lề xã hội, và những nạn nhân của định kiến. Đây không chỉ là hành xử từ lòng từ thiện, mà bởi vì hòa bình trong thời đại của chúng ta đòi hỏi việc cổ võ liên tục những nguyên tắc mà tư tưởng lập quốc chung của chúng ta đã miêu tả: lòng khoan dung và cơ hội, nhân phẩm và công lý.

Chúng ta, nhân dân, hôm nay tuyên bố rằng sự thật hiển nhiên nhất là tất cả chúng ta sinh ra đều bình đẳng – hôm nay vẫn dẫn đường chúng ta đi; y như nó đã từng dẫn đường cho các bậc tiền nhân của chúng ta vượt qua Thác Seneca và Selma và Stonewall; y như nó đã từng dẫn đường cho những người đàn ông và đàn bà, hữu danh và vô danh, đã để lại dấu chân trên chính bãi đất này, để nghe một vị mục sư giảng rằng chúng ta không thể nào đi một mình được; để lắng nghe một vị King tuyên bố rằng sự tự do cá nhân của chúng ta đan xen chặt chẽ với sự tự do của mọi linh hồn trên Trái Đất.

Giờ đây đó chính là nhiệm vụ của thế hệ chúng ta phải thực hiện những gì mà những người tiên phong đã khởi đầu, bởi vì hành trình của chúng ta chưa kết thúc cho tới khi những người vợ, người mẹ, và các con gái của chúng ta có thể nhận được tiền lương tương xứng với những nỗ lực của họ. Hành trình của chúng ta vẫn chưa kết thúc cho tới khi nào những người anh chị em đồng tính của chúng ta được đối xử công bằng như bất kỳ ai khác trước pháp luật, bởi vì nếu như tất cả chúng ta thực sự được sinh ra bình đẳng, thì tình yêu của chúng ta dành cho nhau cũng phải bình đẳng như thế. Hành trình của chúng ta vẫn chưa kết thúc cho tới khi không có một công dân nào phải đợi nhiều giờ đồng hồ để thực hiện quyền bầu cử của họ. Hành trình của chúng ta vẫn chưa kết thúc cho tới khi chúng ta tìm ra một cách tốt hơn để chào đón những người nhập cư cố gắng và hy vọng, những người nhìn nước Mỹ như một xứ sở của cơ hội, cho tới khi các sinh viên và kỹ sư trẻ tài năng được cơ hội tham gia vào lực lượng lao động của chúng ta thay vì bị đuổi ra khỏi đất nước của chúng ta. Hành trình của chúng ta vẫn chưa kết thúc cho tới khi tất cả trẻ em của chúng ta, từ những đường phố của Detroit tới những vùng đồi Appalachia, tới những ngõ nhỏ yên tĩnh của Newtown biết rằng chúng được quan tâm chăm sóc và nâng niu và luôn bảo vệ an toàn khỏi hiểm nguy.

Đây chính là nhiệm vụ của thế hệ của chúng ta, để biến những lời lẽ này, những quyền này, những giá trị của đời sống, tự do, và sự mưu cầu hạnh phúc trở thành hiện thực cho mọi người Mỹ. Trung thành với những văn bản lập quốc của chúng ta không bắt chúng ta phải đồng ý với nhau trong mọi mặt của đời sống. Nó cũng không có nghĩa là chúng ta phải định nghĩa tự do theo cùng một cách hay theo đuổi một con đường giống nhau trong sự mưu cầu hạnh phúc. Sự tiến bộ không bắt chúng ta phải kết thúc những tranh luận hàng thế kỷ về vai trò của chính phủ trong mọi thời, nhưng nó đòi hỏi chúng ta phải hành động trong thời của chúng ta.

Lúc này, quyết định thế nào là việc của chúng ta và chúng ta không thể trì hoãn việc đó. Chúng ta không được nhầm lẫn sự tuyệt đối hóa là nguyên tắc hay thay thế việc diễn trò cho chính trị, hay coi trò mạt sát như tranh luận duy lý. Chúng ta phải hành động dù biết rằng việc chúng ta làm có lẽ còn chưa thật hoàn hảo. Chúng ta phải hành động dù biết rằng những chiến thắng của ngày hôm nay sẽ không phải toàn phần, và rằng trách nhiệm nằm trên vai của những người đứng ở đây trong 4 năm, 40 năm, hay 400 năm sau để thúc đẩy tinh thần bất hủ đã được trao xuống cho chúng ta trong một khán phòng đơn sơ ở Philadelphia.

Các bạn đồng hương Mỹ của tôi, lời thề mà tôi tuyên thệ trước các bạn hôm nay, giống như những lời thề được tuyên bởi những người phụng sự trong Quốc hội, là lời thề trước Thượng Đế và tổ quốc, không phải trước đảng hay phe nhóm. Và chúng tôi phải thực hiện lời thề đó thật trung thành trong suốt thời gian phụng sự của chúng tôi. Nhưng những lời tôi nói ra hôm nay không khác nhiều so với những lời thề mỗi người lính thề khi nhập ngũ, hay một người nhập cư thề khi giấc mơ trở thành hiện thực. Lời thề của tôi không khác với lời tuyên thệ trước lá cờ đang tung bay trên cao, lá cờ làm tim chúng ta ngập tràn sự kiêu hãnh.

Đó là những lời của công dân, và những lời này đại diện cho niềm hy vọng lớn nhất của chúng ta. Các bạn và tôi, là công dân, có năng lực để định hướng cho đường đi của đất nước này. Các bạn và tôi, là công dân, có trách nhiệm phải định hình những tranh luận của thời đại chúng ta, không chỉ bằng những lá phiếu chúng ta bầu, mà còn bằng những lời nói chúng ta nói ra để bảo vệ những giá trị cổ xưa nhất và những lý tưởng bền vững nhất của chúng ta.

Chúng ta hãy cùng nhau ôm ấp với tinh thần phục vụ nghiêm túc và niềm vui to lớn những gì là quyền bẩm sinh của chúng ta. Với nỗ lực chung và mục đích chung, với đam mê và dâng hiến, chúng ta hãy cùng đáp lại lời kêu gọi của lịch sử và mang theo ánh sáng tự do quý giá này tới một tương lai dù bất định.

Xin cảm ơn quý vị. Cầu Thượng Đế phù hộ cho quý vị. Và mong Người mãi mãi phù hộ cho Hợp Chủng quốc Hoa Kỳ.

   @tonglanhsusaigon  -  thewhitehouse  -  anhgaupham