Ông Ban Ki moon (Phan Cơ Văn) thắp hương lễ nhà thờ họ Phan Huy, Sài Sơn,
Ông Tổng thư kí Liên Hợp quốc về Sài Sơn viếng nhà thờ họ Phan là sự kiện “hot” trên các mạng truyền thông gần đây. Có chuyện rằng, hôm ông đến thăm viếng cụ tổ, thăm hỏi họ hàng họ Phan Huy, rồi ông hỏi một cụ có vai vế trong tộc rằng: Phan Huy Chú là chữ Chú nào? Về tìm tổ, mà chả nhẽ không rõ tên tổ chăng? Như thế là nhầm à?
Thế rồi các cụ họ Phan ở Sài Sơn phải đem cả Lịch triều Hiến chương loại chí ra để so, để ông Ban biết rõ, đây, chữ Phan Huy Chú là chữ dư lày dư lày!
Quái lạ! Có cái gì đó không phải, nhầm chăng?!?!
Cho đến khi Đoàn nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Hán Nôm về Sài Sơn, thì mới phát hiện ra cái lí của ông Tổng thư kí Liên hợp quốc họ Ban. Nguyên do, khi ông xem vào bài vị trong ngai thờ, thấy bài vị ghi về tên cụ Phan Huy Chú, mà không đúng như ông Ban Ki Moon đã biết bấy lâu nay về vị tổ này.
Nguyên văn bài vị ghi:
Quái lạ! Có cái gì đó không phải, nhầm chăng?!?!
Cho đến khi Đoàn nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Hán Nôm về Sài Sơn, thì mới phát hiện ra cái lí của ông Tổng thư kí Liên hợp quốc họ Ban. Nguyên do, khi ông xem vào bài vị trong ngai thờ, thấy bài vị ghi về tên cụ Phan Huy Chú, mà không đúng như ông Ban Ki Moon đã biết bấy lâu nay về vị tổ này.
Nguyên văn bài vị ghi:
具潘徽 呪 – đọc là CỤ PHAN HUY CHÚ, bốn chữ (xem
ảnh dưới)
Tuy nhiên, tên
đúng của cụ Phan Huy Chú phải là: 潘 輝 注.
Bài vị đã sai 3 chữ:
PHAN viết thiếu nét, (viết thành bộ hòa trên chữ điền). Chữ Phan 潘 có 15 nét, viết thiếu 2 nét.
PHAN viết thiếu nét, (viết thành bộ hòa trên chữ điền). Chữ Phan 潘 có 15 nét, viết thiếu 2 nét.
HUY 徽 viết sai với tên của cụ. Huy trong tên cụ là 輝.
CHÚ của cụ bộ thủy, viết thành chú 呪 trong bùa CHÚ. Tên cụ là 注.
Thông thường, viết bài vị, người ta dùng chữ Hán, để trang trọng, và đầy đủ tên của người được viết, viết cũng đúng đắn. Trường hợp này viết 4 chữ, nét chữ nghệch ngoạc của người mới học chữ, có mấy cái sai:
1. Viết chữ Nôm đã không được trang trọng.
CHÚ của cụ bộ thủy, viết thành chú 呪 trong bùa CHÚ. Tên cụ là 注.
Thông thường, viết bài vị, người ta dùng chữ Hán, để trang trọng, và đầy đủ tên của người được viết, viết cũng đúng đắn. Trường hợp này viết 4 chữ, nét chữ nghệch ngoạc của người mới học chữ, có mấy cái sai:
1. Viết chữ Nôm đã không được trang trọng.
2. Họ và tên người, cụ thể tên cụ Phan Huy Chú viết sai cả 3 chữ.
3. Thông thường viết bài vị, người ta căn cứ theo bốn chữ Quỷ - Khốc - Linh - Thính. (giống như tính Sinh - Lão - Bệnh - Tử khi làm các công trình xây dựng). Đàn ông thì chữ cuối cùng của bài vị rơi vào chữ Linh, nữ rơi vào chữ Thính. Theo thứ tự mà đếm, vào chữ đấy cuối cùng là ok.
Trong trường hợp này: "Cụ Phan Huy Chú" là vào chữ thứ 4, tức là dùng cho NỮ. Cũng là thể hiện sự bất kính với tiền nhân của những người lập bài vị.
Chả nhẽ bọn thợ mộc chơi đểu nhà họ Phan!?!
Lại nói, xưa nay làm bài vị, người ta viết hoặc khắc xít xìn xịt các chữ vào nhau, thậm chí chả còn đọc được. Quan trọng là đủ chữ, đúng chữ, và đẹp, và thậm chí khắc xong thì dán tấm gỗ bên ngoài để không ai thấy, hoặc phủ lớp sơn mỏng, hoặc phủ điều lên bài vị.
Nay tạm soạn nội dung bài vị, với số chữ phù hợp với cụ - Đàn Ông – vào chữ Linh:
Cung phụng Nguyễn triều Quảng Nam tỉnh Hiệp trấn Phó Chánh sứ Phan Huy tướng công húy Chú tự Lâm Khanh hiệu Mai Phong chi linh vị (恭奉阮朝廣南省協 鎮副正使 潘 輝 相公諱注字霖卿號梅峰之靈位).
@xuandienhannom