活人劍
雪 雨 綿 綿 折 樹 枝,
安 然 劍 士 看 寒 屍.
風 吹 峻 嶺 殘 雲 散,
月 照 孤 江 冷 霧 彌.
一 擊 師 頭 雖 易 落,
千 年 祖 意 又 難 知.
劍 鋩 閃 閃 穿 屍 頸,
死 漢 囬 生 漸 漸 離.
陳 文 良
Hoạt Nhân Kiếm
Tuyết vũ miên miên chiết thụ chi,
An nhiên kiếm sĩ khán hàn thi.
Phong xuy tuấn lĩnh, tàn vân tán,
Nguyệt chiếu cô giang, lãnh vụ di.
Nhất kích, sư đầu tuy dị lạc,
Thiên niên, tổ ý hựu nan tri.
Kiếm mang thiểm thiểm xuyên thi cảnh,
Tử hán hồi sinh, tiệm tiệm ly.
Kiếm Cứu Người
Mưa tuyết nặng, bóng cây già ngã quỵ,
Nhìn xác người, kiếm sĩ vẫn bình tâm.
Gió non cao về quét sạch phù vân,
Bóng trăng lạnh, sương đêm dầm ướt đẫm.
Câu thưa hỏi, đầu thầy rơi mấy bận,
Ý Tổ sư, tường tận có mấy ai.
Ánh kiếm bay xuyên thấu cổ thi hài,
Xác sống dậy, loay hoay rời chốn cũ.
Trần Văn Lương
Cali, 1/2011
Video Thotranvanluong -
Ghi chú:
(1) Bích Nham Lục, tắc 12 : Động Sơn Tam Cân
Lời Thùy của Viên Ngộ :
Đao giết người, kiếm cứu sống người. Đó là phong quy của thượng cổ và cũng là điều quan yếu của ngày nay. Nếu luận về giết thì không tổn hại đến một sợi lông. Nếu luận về cứu thì phải tan thây mất mạng. Vì thế nên có lời: Con đường đi lên, ngàn thánh không truyền, người học mỏi mệt như con vượn đuổi bắt bóng. Vậy hãy nói: Nếu đã là không truyền thì tại sao lại có lắm công án nhì nhằng như thế này? Người mắt sáng hãy thử nêu lên xem.
(2)
i) Ngũ Đăng Hội Nguyên, quyển 7, truyện Nham Đầu Toàn Khoát Thiền Sư
Sư (Nham Đầu) hỏi tăng :
- Từ đâu đến?
Tăng đáp:
- Tây Kinh.
Sư hỏi:
- Sau loạn Hoàng Sào, còn thu được kiếm không?
Tăng đáp:
- Thu được.
Sư đưa đầu ra phía trước nói:
- Đây!
Tăng nói:
- Đầu Thầy rụng rồi!
Sư cười ha hả.
Ông tăng này sau đến Tuyết Phong. Tuyết Phong hỏi:
- Từ đâu đến?
Tăng đáp:
- Từ Nham Đầu đến.
Tuyết Phong hỏi:
- Nham Đầu nói gì?
Tăng kể lại những câu vấn đáp cũ.
Tuyết Phong bèn đánh cho 30 gậy và đuổi ra.
ii) Ngũ Đăng Hội Nguyên, quyển 7, truyện Đức Sơn Tuyên Giám Thiền Sư
Long Nha hỏi Sư (Đức Sơn) :
- Khi người học mang kiếm Mạc Da tới để lấy đầu Thầy thì làm sao?
Sư đưa đầu ra phía trước nói:
- Đây!
Long Nha nói :
- Đầu rụng rồi!
Sư cười ha hả.
Long Nha sau đến Động Sơn, kể lại chuyện trên. Động Sơn hỏi:
- Đức Sơn nói gì?
Long Nha đáp:
- Đức Sơn không có lời gì cả.
Động Sơn bảo:
- Đừng nói là không có lời gì, hãy đem cái đầu đã rụng của Đức Sơn cho lão tăng xem.
Long Nha chợt tỉnh ngộ, bèn làm lễ sám hối.
Có một ông tăng khác kể lại với Sư (Đức Sơn), Sư bảo:
- Cái lão già Động Sơn không biết tốt xấu. Cái gã này chết đã lâu, cứu lại mà làm gì.
(3) Một câu hỏi rất được hay dùng trong các cuộc vấn đáp về Thiền là:
- Ý của Tổ sư từ Tây sang là gì ? (Như hà thị Tổ sư Tây lai ý? )
(4) Ngũ Đăng Hội Nguyên, quyển 7, truyện Nham Đầu Toàn Khoát Thiền Sư
Có một ông tăng từ Thiền hội của Giáp Sơn đến Thạch Sương. Vừa bước qua cửa, ông tăng bèn nói:
- Không xét (Bất thẩm)!
Thạch Sương bảo:
- Không việc gì phải thế, xà lê!
Tăng nói:
- Thế thì trân trọng!
Ông tăng lại đến Sư (Nham Đầu), cũng như trước nói:
- Không xét (Bất thẩm)!
Sư chỉ hư một tiếng.
Tăng nói:
- Thế thì trân trọng!
Và quay đầu ra đi. Sư bảo:
- Tuy là hậu sinh, nhưng cũng đảm đương được.
Ông tăng trở về kể lại mọi sự cho Giáp Sơn.
Giáp Sơn thượng đường nói:
- Ông tăng vừa về từ Nham Đầu và Thạch Sương đâu, xin ra đây nói chuyện.
Ông tăng kể lại tất cả.
Giáp Sơn hỏi:
- Đại chúng có hiểu không?
Trong chúng không ai trả lời.
Giáp Sơn nói:
- Nếu không ai nói được thì sư núi này chẳng tiếc đôi lông mày mà nói vậy!
Bèn tiếp:
- Thạch Sương có đao giết người, nhưng không có kiếm cứu người. Nham Đầu vừa có đao giết người vừa có kiếm cứu người.
Lời bàn của Phi Dã Thiền Sư :
Đẹp thay tấm lòng từ bi tha thiết như lão bà của Nham Đầu!
Đao giết người, kiếm cứu người. Hừm, nhưng cứu để làm gì?
Hỡi ơi! Lão tăng tội lỗi .
