Nga và tham vọng
mở đường hàng hải xuyên Bắc Cực
Trích dẫn
Nhưng trước hết xin được điểm bài báo dài trên phụ trang Địa lý-Chính trị của tờ Le Monde nói về chiến lược của Nga để làm chủ con đường giao thông trên biển –tuyến đường Đông Bắc, chung quanh Bắc Cực. Chủ nhân con tàu phá băng Rosatomflot của Nga đang ấp ủ một công trình đầy tham vọng : mở rộng con đường hàng hải nối liền châu Á với Châu Âu đi ngang qua Bắc cực, vùng thuộc chủ quyền của Nga.
Về lâu về dài Matxcơva muốn biến con đường ấy thành một mối cạnh tranh lợi hại với Kênh đào Suez.Để so sánh, chặng đường nối liền cảng Busan của Hàn Quốc với Mourmansk của Nga dài hơn 19 700 km và phải mất 37 ngày tàu mới cặp bến. Với tuyến đường Đông Bắc, hành trình được rút ngắn xuống còn 18 ngày.
Tuy nhiên tuyến đường tắt đi ngang qua miền bắc nước Nga đòi hỏi một số điều kiện nhất định. Thứ nhất vỏ tàu bắt buộc phải có độ dày nào đó để bảo đảm an toàn khi đụng phải những tảng băng, thứ hai là tàu chở hàng chỉ được phép đi sau một con tàu phá băng của Nga. Bất tiện thứ ba là con đường Đông Bắc chỉ có thể hoạt động vài tuần hàng năm vào những tháng hè ấm áp nhất.
Hiện tại mỗi năm có 18 000 tàu bè đi qua Kênh đào Suez nối liền Hồng Hải với Địa Trung Hải, 1000 triệu tấn hàng được chung quyền qua ngả này. Trong khi đó con đường hàng hải đi qua Bắc Cực, mang tên «tuyến đường Đông Bắc » do Nga khai thác mới chỉ mở ra cho tàu bè quốc tế qua lại từ năm 2010 và chỉ hoạt động được vài tháng trong năm.
Chỉ có 1,2 triệu tấn hàng- chủ yếu là dầu hỏa và khí đốt- được chung chuyển qua ngả này. Thế nhưng theo đặc phái viên báo Le Monde chỉ trong một vài năm nữa tuyến đường Đông Bắc sẽ có tầm ảnh hưởng rất lớn, nhờ dự án đầu tư khổng lồ Yamal của tập đoàn Nga Gazprom. Rosatomflot cho biết trong một thập niên tới, hàng năm sẽ có 20 triệu tấn hàng được chung chuyển qua ngả này, thay vì một triệu tấn như hiện nay.
Bản thân chính phủ Nga đã trang bị thêm tổng cộng là 6 tàu phá băng chạy bằng năng lượng nguyên tử để bảo đảm an toàn cho khách hàng. Sự phát triển của con đường hàng hải này có được nhờ khí hậu trái đất được hâm nóng. Cách nay 2 năm, tàu bè chỉ có thể qua lại khu vực này trong vỏn vẹn vài tuần lễ từ tháng 6 đến tháng 9, thế nhưng năm nay, con đường Đông Bắc đã hoạt động mãi cho đến giữa tháng 11. Năm 2010, chỉ có 4 tàu nước ngoài đi ngang qua đây, đến nay thì đã có 46 chiếc sử dụng con đường hàng hải mới vừa mở ra nói trên.
Le Monde nhắc lại Nga từ xưa tới nay luôn đặc biệt quan tâm đến việc khai thác con đường hàng hải Đông Bắc. Thành phố cảng Mourmansk được dựng lên vào đầu thế kỷ XX nhằm bảo đảm cho nước Nga một cánh cổng ra biển Barents. Kể từ năm 1970 con đường Đông Bắc đã đóng một vai trò chiến lược trong giai đoạn Liên Xô bắt đầu khai thác dầu khí ở Bắc cực. Ngay từ năm 1987 chủ tịch Liên Xô thời đó là ông Machail Gorbatchev đã chủ trương mở rộng con đường hàng hải này để cho tàu thuyền quốc tế qua lại. Thế rồi Liên Xô cũ sụp đổ vào tháng7/1991 và kế hoạch đó đã bị chìm vào quên lãng cho đến đầu những năm 2000 đề án nâng cấp con đường Đông Bắc mới được khởi động trở lại.
Thanh Hà
