Thi tuyển sinh đại học: SAT, ACT, GRE và GMAT
Một trong những bước cần lo thật sớm cho quá trình xin vào đại học là chuẩn bị dự các kỳ thi kiểm tra tuyển sinh (Admission Tests). Đây là những kỳ thi trắc nghiệm được tiêu chuẩn hoá do một tổ chức thống nhất quản lý đồng loạt khắp nơi trên nước Mỹ, nhằm đánh giá khả năng cần thiết cho việc học đại học. Hầu hết các trường đại học đều yêu cầu sinh viên nộp điểm của một trong các Admission Tests khi xin học và xem đó là một trong những tiêu chuẩn xét chọn. Bài viết này giới thiệu các kỳ thi SAT, ACT, GRE và GMAT.
Một số trường miễn yêu cầu Admission Tests cho sinh viên nước ngoài, và thay vào đó bằng điểm thi TOEFL, cũng là một loại thi trắc nghiệm được tiêu chuẩn hoá, nhưng chỉ kiểm tra kỹ năng tiếng Anh thôi. Các trường đại học cộng đồng thường không yêu cầu điểm Admission Tests. Để biết rõ yêu cầu riêng về Admission Tests của mỗi trường, bạn nên vào trang web của trường, trang về thủ tục nhập học.
Khi đã có “shortlist” của những trường muốn nộp đơn xin học, bạn phải vào trang web của các trường này để tìm hiểu yêu cầu về Admission Tests: trường yêu cầu điểm của Admission Test nào, có miễn Admission Tests nếu bạn có GPA cao ở mức nào đó không, và điểm Admission Test tối thiểu và trung bình để được nhận là bao nhiêu. Khi chọn thời điểm thi, nhớ rằng từ khi ghi danh đến lúc thi mất khoảng 3 đến 7 tuần, và sau khi thi phải mất khoảng 3 tuần nữa mới có điểm. Đồng thời nên tính toán thời gian “dự phòng” để thi lại nếu điểm thi lần đầu không vừa ý.
Các kỳ thi Admission Tests của Mỹ được tổ chức mỗi năm vài lần khắp nơi trong nước Mỹ và ở nhiều nước khác. Thí dụ, hiện nay sinh viên ở Việt Nam có thể thi SAT và GRE ngay tại Việt Nam. Điểm thi của bạn sẽ tự động được gởi cho mỗi trường trong danh sách trường bạn yêu cầu gởi điểm khi ghi danh. Bạn cũng có thể thi trước rồi sau này mới yêu cầu ban tổ chức thi gởi điểm cho trường nếu bạn chưa chọn được trường. Tuy nhiên thông thường nếu đăng ký danh sách trường cùng lúc ghi danh thi bạn sẽ đóng tiền lệ phí thấp hơn.
ADMISSION TESTS CHO CHƯƠNG TRÌNH CỬ NHÂN
Nếu bạn muốn theo chương trình cử nhân, hầu hết các trường sẽ yêu cầu nộp điểm thi SAT I hoặc ACT. Thường thì bạn được chọn giữa SAT I và ACT. Đây là những chương trình kiểm tra được tiêu chuẩn hoá cho tuyển sinh đại học.
Nếu không hài lòng về điểm thi, bạn có thể thi lại một hoặc nhiều lần, nhưng SAT và ACT có chính sách hơi khác nhau. ACT sẽ cho bạn quyền chọn gởi cho trường kết quả kỳ thi nào cao điểm hơn. Còn SAT để trường quyết định: trường có thể lấy tất cả kết quả thi của bạn và chia trung bình hoặc cho phép bạn lấy điểm cao nhất, tuỳ chính sách của trường. Tuy nhiên, nếu không hài lòng về điểm thi, bạn có thể yêu cầu SAT huỷ bỏ kết quả thi trong vòng 5 ngày sau khi thi. Nếu bạn đã thi SAT và bị điểm thấp, một cách để nâng điểm là chuyển sang thi ACT và chỉ dùng ACT.
SAT
SAT được tổ chức 7 lần mỗi năm ở Mỹ và 6 lần mỗi năm tại nhiều nơi trên thế giới. Bạn phải đăng ký trước ít nhất là sáu tuần. Bạn có thể tìm thấy các thông tin cụ thể hơn về ngày thi, ban tổ chức thi, phí dự thi, và các thủ tục đăng ký trên trang Web của SAT http://www.collegeboard.org. Các nhà sách và thư viện trường có bán các đề thi mẫu và tài liệu giúp luyện thi; ở các nước khác, bạn có thể mua những tài liệu này tại những trung tâm tư vấn giáo dục Hoa Kỳ ở địa phương. Bạn có thể hỏi thông tin về trung tâm này tại Lãnh Sự Quán Hoa Kỳ.
SAT I trắc nghiệm chủ yếu khả năng suy luận ngôn ngữ và toán học. Bài thi này gồm phần đọc hiểu (70 phút), phần toán học (70 phút) và phần bài viết (60 phút). Phần bài viết không tính điểm và có một số trường không xem xét bài viết trong quyết định chọn sinh viên. SAT II dùng để đánh giá kiến thức của thí sinh trong một môn học cụ thể. SAT II không phổ biến trong xét tiêu chuẩn nhập học, thường được dùng cho một số chuyên ngành trong các trường có tiêu chuẩn nhập học cao. Tổng cộng thời gian kiểm tra SAT I là 3 ¾ tiếng, và SAT II là 1 tiếng.
Bài kiểm tra đọc hiểu cũng như toán học của SAT I đều được chấm theo thang điểm 200 đến 800. Vì thế, điểm cao nhất có thể đạt được cho trọn kỳ thi SAT I là 1,600 điểm, 800 cho đọc hiểu, và 800 cho toán học. SAT sẽ báo cho trường điểm ngôn ngữ tách riêng với điểm toán học. Bài kiểm tra SAT II cũng chấm theo thang điểm 200 đến 800.
ACT
ACT được tổ chức tối đa 5 lần một năm ở Mỹ và tại nhiều nước trên thế giới. Không giống thi SAT, số lần tổ chức thi ACT tùy thuộc vào từng trung tâm. Bạn cần đăng ký trước từ hai đến ba tuần. Vì kết quả thi ACT không được chấp nhận rộng rãi bằng SAT, bạn nên kiểm tra với trường xem họ có chấp nhận ACT hay không. Thông tin chi tiết về ghi danh thi ACT được cung cấp trên trang web http://www.actstudent.org/.
Bài thi ACT gồm 4 phần: phần trắc nghiệm tiếng Anh 45 phút, toán học 60 phút, đọc hiểu 35 phút và suy luận khoa học 35 phút. Nội dung đề thi ACT có tính kiểm tra lại chương trình trung học thí sinh đã nghiệm qua.
Kết quả thi ACT tính như sau: bạn nhận được một mức điểm “thô” cho mỗi phần trong bài thi, là tổng điểm của các câu trả lời đúng. Điểm “thô” sau đó sẽ được chuyển sang thang điểm chính thức từ 1 đến 36.
ADMISSION TESTS CHO CHƯƠNG TRÌNH CAO HỌC
GRE
Các trường thường đòi hỏi điểm GRE nếu bạn muốn học cao học. Có hai dạng thi GRE. GRE Tổng Quát là dạng thi trắc nghiệm đánh giá những khả năng đã được tiếp thu qua học tập và kinh nghiệm trong một thời gian dài, không nhất thiết liên quan trực tiếp đến một môn học cụ thể nào. Bài kiểm tra bao gồm 3 phần: Viết phân tích, lý luận về ngôn ngữ và lý luận về tính toán; tổng thời gian thi là 3 ¾ tiếng. GRE Theo Ngành là dạng trắc nghiệm khả năng trong một môn cụ thể; hiện nay GRE có tổ chức thi cho các ngành hoá học, hoá sinh, sinh vật, văn học Mỹ, công nghệ thông tin, toán, lý và tâm lý học. Tổng thời gian thi cho một ngành là 3 ½ tiếng. GRE được tổ chức ở khắp nơi trong nước Mỹ và nhiều nước khác, vài lần một năm.
GRE Tổng Quát được tính điểm từ 200 đến 800 cho mỗi phần, chia làm 10 bậc. Riêng phần viết phân tích được tính điểm từ 0 đến 6, nửa điểm mỗi bậc. GRE Theo Ngành được tính điểm từ 200 đến 990, chia làm 10 bậc.
Thông thường, các chương trình tiến sĩ PhD đòi hỏi điểm GRE cao hơn các chương trình Master’s. Ngoài ra, mỗi ngành cũng sẽ có yêu khác nhau về điểm của phần ngôn ngữ và phần tính toán. Thí dụ, ngành kỹ thuật đòi hỏi điểm về tính toán thật cao, có thể là gần mức 800, nhưng chỉ cần điểm phần ngôn ngữ ở mức trung bình.
GMAT
Tương tự như GRE, GMAT là kỳ thi trắc nghiệm đánh giá khả năng vào học cao học, nhưng chỉ dùng riêng cho ngành kinh doanh và quản trị kinh doanh. Bạn phải vào trang web của trường xem trường đòi hỏi điểm GRE hay GMAT.
Bài thi GMAT gồm 3 phần: phần ngôn ngữ nhằm kiểm tra khả năng đọc hiểu và phân tích (75 phút), phần tính toán nhằm kiểm tra kỹ năng về toán học và phân tích toán học (75 phút), phần viết phân tích nhằm kiểm tra khả năng phân tích và tranh luận (60 phút). Tổng cộng thời gian thi khoảng 4 tiếng.
Điểm GMAT cho mỗi phần sẽ tính trên thang điểm từ 0 đến 60. Điểm tổng cộng từ 200 đến 800. Mỗi trường có yêu cầu khác nhau về mức điểm GMAT, và yêu cầu này được cân đối với những yêu cầu khác như điểm GPA. Những trường có uy tín cao nhất ở Mỹ cho biết điểm GMAT trung bình của những sinh viên được nhận là 700. Các trường ở mức “bậc nhì” cho biết điểm GMAT trung bình của sinh viên được họ nhận là khoảng 550.
Phạm Khoa
