Hồi Ký Vi Đức Hồi
(ĐỐI MẶT 1-5)
IV
“đảng cộng sản Việt Nam, đội tiên phong của giai cấp công nhân Việt Nam, đảng bao gồm những người tiên tiến nhất. . . “. Đó là tiêu chí của đảng cộng sản Việt Nam được thể hiện rất rõ ràng trong cương lĩnh, điều lệ, cho đến tất cả các văn kiện của đảng. Bởi nó là tiên tiến nhất, tiên phong nhất. . . nên nhiều người được khoác cho mình cái mác “hơn người”ấy bắt đầu tự cao, tự đại, tự cho mình đã hơn người.Hồi tôi đang theo học lớp đại học tại chức do viện đại học mở Hà Nội tổ chức, tôi nhớ có vị giáo sư nói với lớp tôi: “cán bộ lãnh đạo đảng hiện nay như một con ngan, cũng biết bay nhưng phải gọi chim bằng cụ; cũng biết bơi nhưng so với vịt thì thua xa; cũng đi bộ được nhưng không thể bằng gà”. Tôi ngậm ngùi, hèn chi đất nước ta, dân tộc ta ngày càng tụt hậu so với thiên hạ bởi cứ để những con ngan hoạch định quốc kế dân sinh. Đến đây tôi chợt nhớ câu chuyện : có đoàn kiểm tra do tỉnh ủy quyết định đến một đơn vị làm nhiệm vụ thu ngân sách tiến hành kiểm tra các hoạt động của đơn vị, sau khi làm các thủ tục cần thiết, đoàn kiểm tra yêu cầu đơn vị đưa toàn bộ sổ sách, giấy tờ nộp cho đoàn để tiến hành làm việc. Chấp hành lệnh của đoàn kiểm tra, đơn vị bật toàn bộ hệ thống máy tính và giao cho đoàn và nói : tất cả ở trong đó hết. Người này nhìn người kia lắc đầu, ông trưởng đoàn tuyên bố tạm dừng cuộc kiểm tra đối với đơn vị và ông phân bua ở đơn vị ông chưa được trang bị loại máy móc này nên không biết sử dụng. Chuyện cũng kể rằng có ông lãnh đạo đảng cao nhất, ở một địa phương, một hôm ông đến dự khai giảng năm học mới ở một trường trọng điểm của tỉnh, ông căn dặn học sinh: Trong thời đại ngày nay khi mà nước ta hòa nhập với thế giới, bình thường hóa quan hệ với Mỹ, các cháu không những phải học tiếng anh mà tiến tới còn phải học cả tiếng Mỹ nữa các cháu a.
Bất cứ ai đã là đảng viên cộng sản, được vào trường đảng học từ hệ trung cấp trở lên ra trường là có thể làm được lãnh đạo, các kiến thức khác không cần thiết bởi đã được trang bị học thuyết chủ nghĩa mác -lê nin, đỉnh cao của khoa học xã hội loài người. Trớ trêu thay thời kỳ xét ngạch bậc công chức, các văn bằng, chứng chỉ do các trường đảng từ tỉnh đến trung ương đều không được chính phủ chấp nhận, vì nó không nằm trong hệ thống các trường do bộ giáo dục quản lý (trừ trường đại học tuyên giáo) . Vì vậy tuyệt đại đa số các cán bộ đang làm công tác xây dựng đảng, các tổ chức đoàn thể ở các địa phương chỉ có văn bằng chứng chỉ trong hệ thống trường đảng nên không thể xếp vào ngạch bậc công chức như cán sự hoặc chuyên viên được. Cú xốc bất ngờ làm cho uy lực của đảng nói chung, cán bộ làm công tác đảng, đoàn thể nói riêng bị giảm sút nghiêm trọng. Các cán bộ lãnh đạo đảng tỏ ra cay cú, bất bình cho rằng đảng đã bị chính quyền hạ nhục. Từ đó người cán bộ của đảng trong con mắt của đội ngũ cán bộ công chức khác hẳn so với trước và những người làm công tác đảng cũng đã tự mình điều chỉnh cả về phong thái cũng như phát ngôn từ tốn hơn. Cũng từ đó việc đi học tại các trường đảng, tổ chức đảng phải ra tay cắt cử, coi đây là nhiệm vụ của đảng giao phó.
Tôi cũng thấy những điều bất cập của bộ máy được gọi là: “hệ thống chính trị”, bao gồm: đảng, nhà nước, các đoàn thể chính trị xã hội. Với tư cách là “lãnh tụ chính trị”, đảng tự tổ chức biên chế cho mình bộ máy đồ sộ không chịu thua kém bên nhà nước, chính phủ có bộ ngoại giao, đảng có ban đối ngoại; chính phủ có bộ nông nghiệp, đảng có ban nông nghiệp; chính phủ có ủy ban dân tộc, đảng có ban dân tôc. . . (tuy nhiên đến giờ có cắt giảm đi một số ban) và bên nhà nước có các cơ quan tư pháp, bên đảng có ban nội chính. Hệ thống này được tổ chức đến các cấp địa phương. Ngoài ra còn bộ máy của các tổ chức đoàn thể nhân dân cũng đồ sộ không kém phần. Tất cả đều làm nhiệm vụ quản lý đất nước, vận động nhân dân chấp hành các chủ chương chính sách của đảng, nhà nước, dìu dắt nhân dân tiến lên chủ nghĩa xã hội, bỏ qua tư bản chủ nghĩa. Nếu như các bộ máy này tự tìm nguồ thu, tựlo kinh phí cho những hoạt động của mình thì khỏi cần nói, đằng này tất cả đều ăn theo những đồng tiền đóng thuế của người dân. Là người có nhiều năm làm việc trong cơ quan đảng, nhà nước tôi thấy xấu hổ vì hàng năm cứ vào cuối năm, chuẩn bị bước sang năm mới lại diễn ra các cuộc cãi cọ rất gay gắt về việc phân bổ kinh phí cho các cơ quan đảng, chính quyền, các đoàn thể nhân dân, đơn vị nào cũng đưa ra vị trí, vai trò và tầm quan trọng của đơn vị mình hòng có được nhiều kinh phí để chi tiêu. Vào thời kỳ đó đâu đâu cũng thấy bàn luận, so tỵ giữa cơ quan này với cơ quan kia về kinh phí nhà nước cấp. Một đất nước đã nghèo mà còn đè lên đôi vai người dân những gánh nặng khổng lồ đến vậy thì làm sao dân tộc ta không kém thiên hạ.
Tôi thấy đảng luôn tự hào về tài “nghệ thuật lãnh đạo”của đảng. Đem chuyện này trao đổi với một số người dân thì họ nói: đảng có tài lừa bịp thì có (Một nhóm người ngồi kháo nhau mà tôi thấy họ đều nói đúng) . Họ nói rằng khi còn nhỏ đi học, sách giáo khoa cấp1 dạy rằng ở miền nam (đồng bằng sông cửu long) có giống lúa trời, quanh năm thóc chín, người dân cứ việc đi gặt hái không bao giờ hết, vựa thóc này có thể nuôi sống được toàn thể đồng bào cả nước ta. Hiện nay đế quốc Mỹ đang xâm chiếm, chúng vơ vét hết của cải của đồng bào miền nam, khi nào giải phóng, thống nhất tổ quốc thì tha hồ mà sung sướng, nay thống nhất nước nhà chẳng thấy lúa đâu, bài học ấy cũng biến mất.
“Cầm vàng còn sợ vàng rơi
Vào hợp tác xã đời dời ấm no”. . .
Một người đọc lại câu ca dao quen thuộc kiểu để châm chọc, mấy người khác chửi độc: khốn nạn cái hợp tác xã cấp thấp, cấp cao ấy, lùa dân vào một hố để chôn. Bây giờ thì tôi chẳng tin thằng cha nào hết, một người hăng hái nói tiếp: bác Hồ dặn sau khi thống nhất đất nước thì nhà nước miễn thuế cho nông dân ít nhất 2 năm, thế mà chúng nó dấu tiệt, dấu cho đến khi không dấu nổi nó mới chịu vâng lời bác dạy, ngay cả ngày chết của bác Hồ mà nó còn lừa dân thì chẳng có gì mà chúng nó không lừa .
Trở về nhà trong trạng thái mông lung suy nghĩ chẳng đâu vào đâu, tiết trời đầu xuân tô điểm cho những ngày tết Nguyên đán của dân tộc làm lòng người phấn trấn, vợi đi những căng thẳng, những gay gắt trong cuộc sống đời thường. Ngả lưng xuống giường cho giãn xương cốt bởi qua một ngày tiếp quản toàn những rượu, bia theo phong tục, tập quán của những ngày tết . Lúc này tôi mới để tâm nghe chiếc loa truyền thanh của huyện suốt ngày ra rả chĩa vào nhà tôi làm cho nhiều khi rất khó chịu nhưng vẫn phải nghe. Tôi bật cười vì chợt nhớ đến có ông bạn là người hay say rượu, “tửu nhập, ngôn xuất”, ông đã xuất thì không ai có thể cắt ngang được. Hôm đến nhà tôi uống quá say, mọi người cứ để cho ông nói, gọi là để nhưng cũng chẳng ai xen được, vì cứ cất tiếng là bị ông quát bỏ. Đúng 11giờ trưa, chiếc loa truyền thanh bắt đầu phát với tần số âm lượng hết công suất. Ông ta chỉ tay về phía chiếc loa quát lớn “câm ngay”, loa vẫn không ngắt, rồi ông lại quát, tiếng loa lại to hơn, tức quá ông chửi đổng”đồ điếc lòi”.
Lúc này tôi bất đầu thiu thiu ngủ, chiếc loa truyền thanh chuyển tải chương trình phát thanh quân đội nhân dân đến với bàn dân thiên hạ, tôi cố tỉnh táo để nghe.
Mở đầu chương trình lá tin khắp nơi thi đua lập thành tích”mừng đảng, mừng xuân”. Tôi băn khoăn vì tôi vừa đi một số nơi về, thủ đô Hà Nội có, Bắc giang, Lạng sơn có và cả nhiều vùng nông thôn có, tôi chẳng thấy ở đâu có động thái nào chứng tỏ đang nô nức lập thành tích chào mừng ngày sinh nhật đảng. Ngay cả việc mừng đảng tôi cũng chẳng thấy ai đả động đến. Những ngày tết mọi người chỉ chúc nhau mừng xuân năm mới, chúc nhau sức khỏe, làm ăn phát đạt. Tuyệt nhiên tôi chưa thấy người nào từ những người có học vấn cao, tri thức rộng, những người bình thường, những người không bình thường cho đến ngững người thần kinh không ổn định hoặc những gã nát rượu bét nhè cũng không hề có lời nào nói đến việc mừng đảng, lại càng không thấy có những việc làm thiết thực nào để kính dâng lên đảng.
Phải chăng nó diễn ra ở một vùng xa xôi hẻo lánh mà tôi không thể biết được, hoặc ở một nơi thiên đình nào đó mà mắt thường tôi không thể nhìn thấy .
Vi Đức Hồi
