Ngoại
giao cân bằng Việt - Trung chỉ là ảo tưởng
Trong suốt chiều dài mấy ngàn năm lịch sử, quan hệ ngoại
giao giữa Việt Nam
và Trung Quốc luôn thu hút sự chú ý của dư luận.
Đặc biệt trong bối cảnh Trung Quốc ngày càng thể hiện sự
quyết tâm tâm trong vấn đề biển đông, ngoại giao giữa hai nước càng được nhân
dân Việt Nam
quan tâm. Có nhiều ý kiến quan ngại rằng ngoại giao giữa Việt Nam
và Trung Quốc chưa thật sự bình đẳng như giữa hai nhà nước với nhau. Quỳnh Chi
tường trình trong phần sau:
Nền ngoại giao dựa trên hệ tư tưởng
Tuy không có một xác định chính thức nào từ phía nhà nước Việt Nam rằng
quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Trung Quốc dựa trên một hệ tư tưởng, nhưng
nếu để ý đến các hoạt động ngoại giao các cấp của Hà Nội và Bắc Kinh thì bất kỳ
một người nào cũng có thể thấy đó là ngoại giao giữa “Đảng, Nhà nước và Nhân
dân” hai nước, thay vì giữa hai nhà nước. Một biểu hiện rõ ràng nhất là các
cuộc viếng thăm bên lề của các nhân vật giữa hai Đảng CS và các phát biểu của
giới lãnh đạo trong các cuộc tiếp xúc.
Chẳng hạn, gần đây nhất, Đoàn đại biểu Quốc hội do bà Tòng Thị Phóng, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Quốc hội, dẫn đầu đã công du Trung Quốc từ ngày 4-8/1/2012. Theo tin tức đăng trên TTXVN, nhân chuyến công đi này, bà Tòng Thị Phóng “khẳng định Đảng, Nhà nước và nhân dân ViệtNam
luôn trân trọng sự ủng hộ, giúp đỡ to lớn và hiệu quả của nhân dân Trung Quốc
đã dành cho Việt Nam ”.
Chẳng hạn, gần đây nhất, Đoàn đại biểu Quốc hội do bà Tòng Thị Phóng, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Quốc hội, dẫn đầu đã công du Trung Quốc từ ngày 4-8/1/2012. Theo tin tức đăng trên TTXVN, nhân chuyến công đi này, bà Tòng Thị Phóng “khẳng định Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt
Tương tự như thế, trong chuyến viếng thăm của Phó chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hồi cuối năm ngoái, chủ thuyết về XHCN cũng được mang ra làm nền tảng cho ngoại giao hai nước.
Trong thời gian ông Tập lưu lại Việt Nam, từ Tổng bí thư Đảng CS đến Thủ tướng chính phủ và Chủ tịch Quốc hội Việt Nam đều cho rằng “quan hệ đoàn kết hữu nghị truyền thống giữa hai đảng, hai nhà nước và nhân dân hai nước là tài sản chung quý báu” và “tin tưởng tình hữu nghị truyền thống và sự hợp tác vốn có giữa hai Đảng, hai Nhà nước, Quốc hội và nhân dân hai nước sẽ ngày càng phát triển và đem lại hiệu quả thiết thực”.
Cũng cần phải nói thêm, tất cả các chuyến công du này trên danh nghĩa là giữa hai chính phủ với nhau, tức không phải trong khuôn khổ Đảng. Chính vì thế mà có nhiều quan ngại cho rằng ngoại giao giữa Việt Nam và Trung Quốc chịu một sự lấn át của một hệ tư tưởng. Nhà văn Võ Thị Hảo, người thường có những bài viết và bình luận về chính trị, xã hội Việt
Nếu xét đến ngoại giao của Việt
Một nền ngoại giao nếu được dựa trên hay bị ảnh hưởng quá nhiều bởi một hệ tư tưởng sẽ gây thiệt thòi cho các nước bị xem là nước nhỏ. Vì lúc đó đường lối, chính sách ngoại giao đều ít nhiều chịu một sự phân biệt giữa lớn - nhỏ; cao - thấp, trước - sau. Chính vì thế mà khó tránh khỏi sự nhún nhường. Nhà văn Võ Thị Hảo cho biết thêm:
“Chẳng hạn như khi người dân Việt
“Trong những cung cách ngoại giao của Việt Nam ở những sự kiện gần đây thì tôi thấy lo ngại rằng có những việc khiến cho mọi người nghĩ rằng Việt Nam đã quá lệ thuộc và sợ hãi khi khẳng định chủ quyền cũng như tư thế bình đẳng của mình trước một nước láng giềng”.
Sự phân biệt cần thiết giữa Đảng và Nhà nước
Tuy nhiên, nếu xét đến quá khứ hơn ngàn năm bị Trung Quốc đô hộ (trong đó gồm cả sự cai nghiệt thời nhà Đường), xét đến những cuộc chiến tại biên giới và biển đảo, và những cuộc bắt bớ, bắn giết ngư dân hay việc lao động Trung Quốc đang ngày càng chiếm lĩnh thị trường lao động Việt Nam…thì nói “nhân dân Việt Nam mang ơn Trung Quốc” đôi khi lại khiêng cưỡng quá chăng? Nhà văn Võ Thị Hảo nói về điều này như sau:
“Đảng, Nhà nước và Nhân dân chỉ có thể gắn liền nhau khi Đảng và Nhà nước coi trọng và có cùng quyền lợi với nhân dân. Nếu thực tế lợi ích ấy tách rời thì không thể gắn nhân dân vào được. Tất cả những mỹ từ nói ra rất dễ dàng nhưng thực hiện thì rất khó. Mà người ta chỉ nhìn vào hành động chứ không phải lời nói”.
Tuy nhiên, dù hoà khí là quan trọng, nó cũng không thể so sánh với sự độc lập, chủ quyền quốc gia và lòng tự tôn dân tộc. Nếu ngoại giao được dựa trên hay bị ảnh hưởng bởi một hệ tư tưởng mà trong đó Việt Nam bị xem là một nước nhỏ hơn thì sự tách biệt ngoại giao nhà nước với hệ tư tưởng ấy là cách duy nhất làm cho ngoại giao Việt Nam thực sự ở thế cân bằng với không hẳn các nước khác mà còn với “người bạn lớn” Trung Quốc.
Quỳnh Chi
2012-01-17